Amaliy mashg’ulot №8. Vlsi fpga uchun matlab yordamida sun'iy neyron tarmoqlarni loyihalash Ishning maqsadi

---

Amaliy mashg’ulot №8. 
VLSI FPGA uchun MATLAB yordamida sun'iy neyron
tarmoqlarni loyihalash
Ishning maqsadi:
Matlab to'plami yordamida aniq rasmiylashtirib 
bo’lmaydigan muammolarni hal qilishda neyron tarmoqlardan 
foydalanish bo'yicha amaliy ko'nikmalarga ega bo'lish, shuningdek, 
FPGA -da ishlash uchun mo'ljallangan neyron tarmoqni yaratish 
yondashuvini ishlab chiqish va sinab ko'rish. 
8.1. Neyronlar va sun'iy neyron tarmoqlari. 
Sun'iy neyron tarmoqlar - bu matematik, shuningdek tirik 
organizmning asab hujayralari tarmoqlarini tashkiliy va ishlash 
tamoyiliga asoslangan biologik neyron tarmoqlarini, dasturiy yoki 
apparatli modellaridir. Bu tushuncha miyada sodir bo'layotgan 
jarayonlarni o'rganishdan va bu jarayonlarni modellashtirishga urinishdan 
paydo bo'lgan. 
Sun'iy neyron tarmoqlarni o'rganish va ulardan foydalanish, qoida 
tariqasida, ancha oldin - 20 -asr boshlarida boshlangan edi, lekin ular bir 
oz keyinroq haqiqatan ham keng tarqaldi. Bunga birinchi navbatda, ilgari 
(o'sha davr uchun) kuchlari sun'iy neyron tarmoqlari bilan ishlash uchun 
yetarlicha katta bo'lgan, hisoblash qurilmalarini paydo bo’la boshlagani 
bilan bog'liqdir. Holbuki hozirda siz har qanday shaxsiy kompyuterda 
o'rta murakkablikdagi neyron tarmog’ini osongina tuzishingiz mumkin. 
Neyron tarmog’i - bu ma'lum bir tarzda bir-biriga bog'langan 
neyronlar to'plamidir. Misol tariqasida bitta neyronni tuzilishini qarab 
chiqaylik (8.1 -rasm). 
8.1- rasm. Bitta neytronning kirish va chiqish shakli. 
Neyron - kirish signallari to'plamidan chiqish signalini (ma'lum bir 
qoidaga muvofiq) hisoblaydigan element. Ya'ni, bitta neyronning asosiy 
harakat ketma -ketligi quyidagicha: 
• Oldingi tarmoq elementlaridan signallarni qabul qilish 
• Kirish signallarini birlashtirish 
• Chiqish signalini hisoblash 

---

• Neyron tarmoqning quyidagi elementlariga chiqish signallarini 
hhosil qilib, uzatish. 
Neyronlar bir -biriga mutlaqo boshqacha tarzda ulanishi mumkin, 
bu ma'lum bir tarmoqning tuzilishi bilan belgilanadi. Ammo neyron 
tarmoqning mohiyati har doim bir xil. Tarmoq kirishiga keladigan 
signallar to'plami chiqishda chiqish signalini (yoki bir nechta chiqish 
signallarini) hosil qiladi. Ya'ni, neyron tarmoqni kirish va chiqishlarga 
ega bo'lgan qora quti sifatida soddalashtirib qarash mumkin. Va albatta u 
to’g’ri vazifasini bajarishi uchun bu qutining ichida juda ko'p sonli 
neyronlar mavjud bo’ladi.