Amaliy mashg’ulot 1 Mavzu. Suyakning kimyoviy tarkibini o’rganish. Darsning maqsadi

Darsni mustahkamlash uchun savollar

1.Suyak tarkibidagi organik moddalar va ularning ahamiyati.

Suyak tarkibidagi organik moddalarning ahamiyatikatta bo’lib hisoblanadi. Suyaklar kislotaga solinsa anorganik moddalar erib ketib, faqat organik moddalar saqlanib qoladi.Bunday holda ham suyaklar o`z shaklini o`zgar-tirmaydi, lekin ular egiluvchan va yumshoq bo`lib qoladi. Demak suyaklarning egiluvchanlik (elastiklik) holati organik moddalarga bog`liq bo`ladi. Suyaklar kuydirilsa, organik moddalar yo`qoladi. Bunday holda ham suyaklarning shakli saqlanib qoladi, lekin ular mo`rt bo’lib qoladi.Demak suyaklarning qattiqligi anorganik moddalarga bog`liq bo’ladi

2.Suyak tarkibidagi mineral moddalar va ularning ahamiyati.

Yog'sizlantirib quritilgan suyakni 1/3 qismini organik moddalar (ossein,

xitin, muguz modda), 2/3 qismi esa noorganik moddalar (kalsiy tuzlari,

ayniqsa ohak orta fosfati—51,04%, kremniy va boshqa moddalar) tashkil qiladi. Bulardan tashqari, suyaklar tarkibida vitaminlar

(A, D, C) ham bo'ladi. Agar D vitamini yetishmasa, suyakning mineral tarkibi buzilib,raxit kasalligi kelib chiqadi. A vitamini yetishmasa, suyaklar yo'g'onlashib, suyak bo'shliqlari va kanalchalarikattalashib ketadi. Suyakning taikibiy birligi osteonni (2-rasm) osteon plastinkalari (qatlamlari) va kanalchalari hosil qiladi. Osteonkanalchalaridan qon tomir va nerv tolalari o'tadi.Uning atrofmi zich suyakqatlami (kompakt) modda o'ragan. Osteon qatlamlari orasini oraliq moddalar to'latib turadi, ular qattiq, ichida kollagen tolalari b o r oqsil moddalardan iborat.Suyakning tashqi kompakt qavati naysimon suyaklaming diafizlarida qalin,epifizlari yassi va g'ovak suyaklarda yupqa bo'ladi. Uning ostida esa suyakning g'ovak moddasi joylashadi