Amaliy mashg’ulot 1 Mavzu. Suyakning kimyoviy tarkibini o’rganish. Darsning maqsadi

Ishni rasmiylashtirishga doir tavsiyalar: Suyaklarni xossalari haqida laboratoriya daftarimizga yozdik.

Suyaklarning xossalari

Sceletos - quritilgan deb tarjima qilinadi. Suyaklarni tayyorlashning qadimiy usuli: quyosh ta'sirida yoki issiq qumda quritish bo`lganligidan suyaklar guruhiga skelet deyiladi. Suyaklar homilaning o`rta pardasi - mezodermaning sklerotom bo`limidan taraqqiy qiladi. Suyaklaming tuzilishida suyak to'qimasi muhim ahamiyatga ega. U metalldek

qattiqlikka ega bo'lib, molekular massasi 1,93 (suvdan 2 barobar ko'p). Tirik

suyak to'qimada yoki yangi ajratilgan suyakda 50% suv, 28,15% organik

moddalar, jumladan, 15,75% yog' va 21,85% noorganik moddalar bor.

Yog'sizlantirib quritilgan suyakni 1/3 qismini organik moddalar (ossein,

xitin, muguz modda), 2/3 qismi esa noorganik moddalar (kalsiy tuzlari,

ayniqsa ohak orta fosfati—51,04%, kremniy va boshqa moddalar) tashkil qiladi.

Noorganik moddalar yoki mineral tuzlar suyakni qattiq va pishiq qilsa,

organik moddalar uning elastikligim ta’minlaydi.

Skelet suyaklarining vazifasi:

1. Tayanch vazifasi: odam gavdasi va mushaklarning tayanchi bo`lib hisoblanadi.

2. Harakat vazifasi: skelet suyaklarining alohida guruhlarining o`zaro qo`shilishidan richaglar hosil etib, bo`g`imlarda mushaklar vositasida harakatga keladi.

3. Himoya vazifasi: suyak guruhlarining o`zaro qo`shilishidan bo`shliqlar hosil bo`ladi. Bu bo`shliqlar ichida esa a'zolar joylashadi.

4. Biologik vazifasi: suyaklar tarkibida mineral tuzlar bo`lib, kalsiy, fosfor, temir moddalarni saqlaydi.

5. Qonning shaklli elementlari suyak ichidagi qizil ilik sohasida yetiladi.

Naysimon suyaklarning tayanch vazifasini bajaruvchi tana qismiga diafiz deyiladi. Diafizlarning uchi esa, naysimon suyaklarning bo`yin qismiga to`g`ri keladi va bu sohalarni metafiz deyiladi. Naysimon suyaklarning bo`g`im hosil qiluvchi uchlariga epifiz qismi deyiladi.