Amaliy ish tish frezalash stanoklarini sozlash

Struktura setkalarni qurish tartibi

1. 
   Teng masofalarda guruhli uzatmalar sonidan bittaga ko‘p (uzatmalar vallari soni bo‘yicha) vertikal chiziqlar o‘tkaziladi, va yuritma nechta tezlikka ega bo‘lsa, shuncha gorizontal chiziqlar o‘tkaziladi. Gorizontal chiziqlar orasidagi masofa lgφ ga teng.
   
2. 
   Yuritmada guruhlarning konstruktiv joylashish tartibida bitta guruhli uzatma uchun ajratilgan maydon yonida guruhdagi uzatmalar soni P_i va uning xarakteristikasi X_i ko‘rsatiladi.
   
3. 
   Birinchi vertikal o‘rtasida (yuritma tezliklari diapazoni o‘rtasi) nuqta belgilanadi, undan P_i ga teng sondagi simmetrik nurlar o‘tkaziladi, Bunda keyingi vertikal chiziqda nurlar uchi orasidagi masofa X_i*lgφ ga teng bo‘ladi.
   
4. 
   Ikkinchi va keyingi vertikal chiziqlarda olingan har bir nuqtadan xuddi shunday yo‘l bilan ikkinchi, uchunchi va hk. guruhli uzatmalar uchun nurlar o‘tkaziladi.
   

Struktura setkasini tuzishga misol

Misol sifatida uchta ikki valli shesternyalar qutisini (uzatmalar guruhini) ketma-ket ulash hisobiga: bittasida uchta pog’ona (uzatma) va ikkitasida ikkitadan pog’ona (uzatma) bo‘lgan o‘n ikki xil tezliklar pog’onasini (aylanishlar chastotasini) ta’minlaydigan yuritmani olamiz (30 rasm).

Uning strukturaviy formulasi:

Z=3*2 *2=12

bo‘ladi.
Agar strukturaviy formulada qavsdagi raqamlar bilan guruhlarning xarakteristikalarini ifodalasak, masalan:

30-rasm. 12 pog’onali tezliklar yuritmasi kinematik sxemasi
Z =3_(l)·2₍₃₎·2₍₆₎,

u holda struktura formulasining variantlaridan birini olamiz. Bunday ifoda konstruktiv jihatdan birinchi uzatmalar guruhi asosiy ekanligini bildiradi (uning xarakteristikasi X₀=1), ya’ni u uzatish nisbatlari qiymati bo‘yicha qo‘shnilarini munosabati φ¹ ga teng bo‘lgan uzatmalardan tashkil topadi.

Ikkinchi guruh uzatmalar asosiy guruhdagi uzatmalar soniga teng xarakteristikali, ya’ni X₂=3, birinchi perebor hisoblanadi, unda esa qo‘shnilarning munosabati uzatishlar nisbati qiymati bo‘yicha φ³ ga teng.
Uchinchi guruh uzatmalar - ikkinchi perebor hisoblanadi. Uning xarakteristikasi asosiy va birinchi perebor guruhlardagi uzatmalar soni ko‘paytmasiga teng, ya’ni:


X ₃ =2 *3=6,

unda uzatish nisbati qiymati bo‘yicha qo‘shnilari munosabati φ⁶ ga teng.

Yuqorida aytilganidek, prinsipial jihatdan struktura formulasining, demak, yuritmalarning konstruktiv (guruhlarning joylashish ketma-ketligini) va kinematik (xarakteristika qiymatini o‘zgartirish) tartibini o‘zgartirish yo‘li bilan olingan konstruksiyasining ham har xil variantlarini olish mumkin.
Masalan,


Z =3₍₂₎*2₍₆₎*2₍₁₎ yoki Z =2₍₆₎*2₍₁₎* 3₍₂₎ va hk.

Qabul qilingan konstrutiv variant uchun (25-rasm) struktura formulasining olti xil variantini yozish mumkin:

1. z = 3_(l) · 2₍₃₎ · 2₍₆₎ = 12 4. z = 3₍₄₎ · 2_(l) · 2₍₂₎ = 12
2. z = 3_(l) · 2₍₆₎ · 2₍₃₎ = 12 5. z = 3₍₂₎ · 2₍₆₎ · 2_(l) = 12
3. z = 3₍₂₎ · 2_(l) · 2₍₆₎ = 12 6. z = 3₍₄₎ · 2₍₂₎ · 2_(l) = 12

va struktura setkasining olti variantini qurish mumkin (31-rasm).

Barcha variantdagi struktura setkualarni qurgandan keyin optimal variant tanlanadi. Struktura setkasining (struktura formulasining) optimal variantni tanlashda quyidagilarni inobatga olish kerak. Tezliklar qutisidagi tishli g’ildiraklarning diametrlarini keragidan katta bo‘lib ketishini oldini olish uchun hamda ularning normal ishlashi maqsadida, amalda guruhlarning quyidagi chegaradagi uzatish nisbatlar tavsiya etiladi:


i_min ≥ 1/4 va i_max ≤ 2.

Natijada, guruhdagi eng katta rostlash diapazoni


ga teng.
Shuning uchun dastlab barcha struktura setkasi uchun (φ ning tanlangan qiymatida) oxirgi perebor guruhidagi rostlash diapazonini
aniqlash kerak va quyidagi shartga javob bermaydigan variantlarni keyingi ko‘rishdan chiqarib tashlash kerak.


.

Bizning misolimizda: 1), 2), 3), 5) variantlar uchun - X_max=6; 4), 6); variantlar uchun esa - X_max=8. Agar shpindelnig aylanishlar chastotasi qatori maxraji φ=1,26 tanlangan bo‘lsa, 1 jadvalga muvofiq φ=1,26 uchun X_max≤9, natijada, struktura setkasining barcha variantlari ko‘rsatilgan shartni qoniqtiradi.

Agar φ=1,41 tanlangan bo‘lsa, 4), 6) variantlarni ko‘rishdan chiqarib tashlash kerak. φ=1,58 va undan katta bo‘lganda bironta variantlar ham yaramaydi.

6-jadval. X_max ning maksimal ruxsat etiladigan qiymatlari

Qutilar uchun	φ
	1,06	1,12	1,26	1,41	1,58	1,78	2
Tezlik	36	18	9	6	4	3	3
Surish	45	23	11	7	5	4	3

z = 3_(l)·2₍₃₎·2₍₆₎=12 z = 3_(l)·2₍₆₎·2₍₃₎=12



z = 3₍₂₎·2_(l)·2₍₆₎=12 z = 3₍₄₎·2_(l)·2₍₂₎=12



z = 3₍₂₎·2₍₁₎·2₍₆₎=12 z = 3₍₄₎·2₍₂₎·2₍₁₎=12