Amaliy ish №1 mavzu: rezina, shisha va qurilish materiallarining turlarini o`rganish. Ishdan maqsad

Yogʻoch — daraxtning poʻstlogʻi ostidagi qattiq qismi. Botanika nuqtai nazaridan tabiiy selluloza tolalari birikmalari joylashtirilgan lignin matritsasidan tashkil topgan organik modda. Tirik daraxt tanasida yogʻoch tayanch vazifasini oʻtab, tashqi xavf-xatardan (masalan, yiqitilishdan) saqlaydi. Shuningdek u tomirdan shox va barglarga suv yetkazib berish vazifasini ham oʻtaydi.

Yogʻoch koʻp ming yillar davomida asosan yoqilgʻi va qurilish moli sifatida hizmat qilib kelgan. Bundan tashqari yogʻoch ish qurollari, cholgʻu asboblari, mebel, qogʻoz va boshqa ishlab chiqarilishida ishlatiladi.

Yer yuzida 1 trillion tonna yogʻoch boʻlib, bu koʻrsatkich yiliga 10 milliard tonnaga koʻpaymoqda.

Eng qadimgi daraxtlar qoldiqlari 2011-yilda Kanadaning Nyu-Bransuik provintsiyasida topilgan boʻlib, ularning yoshi taxminan 395-400 million yilni tashkil qiladi

Faner (frans. fournir — ustmaust qoʻymoq) — yupqa yogʻoch shponlar (qatlamlar)ni qatlamqatlam qilib yopishtirib tayyorlangan qurilish materiali. F. shponlari yogʻoch gʻoʻlalarni tarashlab yoʻnish, arralab tilish va sidirib shilish usullarida tayyorlanadi. Gʻoʻlani sidirib shilish usuli keng tarqalgan. Bu usulga koʻra, bugʻlangan yoki qaynatilgan gula maxsus stanok shpindellariga qistirib aylantiriladi. Gʻoʻla oʻqiga parallel oʻrnatilgan uzun tigʻ (pichoq) aylanayotgan gʻoʻlaga yaqinlashtirilsa, undan yupqa qatlam (shpon) shilinib ajralib chiqadi. Hosil boʻlgan qatlam boʻlaklab qirqiladi va quritiladi. Qurigan shponlar qatlamqatlam qilib yelimlanadi. F. qatlamlari qayin, qayragʻoch, qaragʻay, dub va boshqa daraxt gʻoʻlalaridan tayyorlanadi. F.ning tunuka qoplangan, oʻtga va suvga chidamli xillari ham boʻladi. Ishlab chiqariladigan F.ning standart qalinligi 1 – 19 mm, eni va boʻyi 725–2440 mm ni tashkil etadi. F. qurilish, avtomobilsozlik, vagonsozlik, kemasozlik, samolyotsozlik, mebel sanoati, televizorlar ishlab chiqarish va boshqalarda qoʻllanadi (qarang Yogʻochsozlik sanoati).

Taxtalarga (eni ikki baravar kalinligidan serbarroq bo‘ladi), bruslarga (eni ikki karra kalinligiga baravar yoki undan kamroq bo‘ladi) va brusyalarga (eni yoki qalinligi 100 mm dan oshadi) bo‘linadi. Ninabarg zot yog‘ochdan tilinadigan taxtalar 13, 16, 19, 22, 25, 32, 40, 45, 50, 60, 70, 75 va 100mm, brusyalar — 130, 150, 180, 200, 220 va 250 mm dan bo‘ladi. Yog‘och-taxta materiallarning eni 80—250 mm, uzunligi 1—6,5 m bo‘ladi.