Narkotik vositalar va psixotrop moddalardan zaharlanish

Narkotik vositalar va psixotrop moddalardan zaharlanish

RUHIDDINOV SABRIDDIN

Tarqalishi

So‘nggi davrda dunyoning barcha mamlakatlarida narkotiklar va boshqa gangituvchi moddalami iste’mol qilish masalasi dolzarb muammo sifatida tan olingan. Binobarin, BMT tegishli tuzilmasining maiumotlariga ko‘ra dunyoda 130-190 million odam nasha preparatlarini, 30-40 million - amfetamin qatori preparatlarini, 11,3 million — geroinni, 4,1 million boshqa opiatlami istemol qiladi.

Qayd etilgan moddalaming ayrimlari sedativ ta’sir korsatsa (nasha,opiatlar). ba’zilari qo‘zg‘atuvchi (psixostimullovchi) ta’sir etadi (kokain,amfetaminlar).

Narkotik va psixotrop moddalar tabiiy (nasha, morfin, kodein, kokain),yarim sintetik (geroin, meskalin, efedron) va sintetik (amfetamin, promedol,metadon, sombrevin)bo‘lishi mumkin.

Mamlakatimiz hududida nasha, opiatlami iste’mol qilinishi bilan bog‘liq holatlar uchraydi. Kokainning iste’mol qilinishi asosan G‘arbiy yarim shar mamlakatlari uchun xos. Shu bilan birga so‘nggi yillarda dunyoda amfetamin qatori preparatlarining iste’mol qilinishi, ayniqsa yoshlar orasida, ortayotganini e ’tirof qilish lozim.

Hozirgi kunda “narkotiklar bilan bog‘liq o ‘lim ” (drug related death -DRD) tushunchasi mavjud b o iib , unga narkotik vosita va psixotrop moddalami iste’mol qilinishi bilan bevosita yoki bilvosita b o g iiq b oigan quyidagi o iim holatlari kiritiladi:

• katta doza bilan zaharlanishdan oiim ;
• ushbu moddalami uzoq vaqt qabul qilinishi natijasidagi o‘zgarishlardan olim ;
• - o‘z - o ‘zini oidirish;
• - turli baxtsiz hodisalar;
• - qotillik natijasidagi oiim .

Opiy

Opiy ko‘knorining (Papaver somniferum) quritilgan sharbati b o iib , uning tarkibida morfin, kodein, tebain, narkotin kabi alkaloidlar bo‘ladi Geroin opiyning yarim sintetik mahsulidir (atsetillangan morfin).

Opiyatlar qonga tez so‘rilib, o ‘z ta’sirini ko‘rsata boshlaydi (og‘iz orqali