|
1.2. Амалий молияни ўрганишнинг объектив
зарурлиги
«Амалий молия» (фани)ни ўрганишга астойдил ки-
ришмоқчимисиз? Унинг сиз учун нақадар зарур экан-
лигини ҳис этишни истайсизми? Унда, ҳеч бўлмаган-
да, қуйидаги ҳаётий мисол ва саволларга бир эътибор
беринг:
1
Бу масалалар юқорида кун тартибига қўйилган эди. Эсингиз-
дан чиқмасин!
2
«Доктрина» лотинча «doktrina» сўзидан олинган ва «таъли-
мот, ўқимишлилик» деб таржима қилиниб, «илмий ёки фалсафий
таълимот, назария; асосий назарий ёки сиёсий нуқтаи назар»
маъносида ишлатилади. Қаранг: ўша манба. Ж. I. –Б. 639.
3
Буни бошқача вариантда талқин қилишга бир уриниб
кўринг-чи, қандай вазиятга тушар экансиз?
4
«Субъект» лотинча «subjektum» сўзидан олинган бўлиб,
«остида, асосида турувчи» деб таржима қилинади ва мантиқда:
муҳокама қилинаётган, ҳукм чиқарилаётган предмет; мантиқий
эга» маъносини билдиради. Кўпчилик ҳолларда «фаол иш-ҳа-
ракат қилувчи, билувчи, онг ва иродага эга бўлган индивид ёки
ижтимоий гуруҳ» мазмунида ишлатилади. Қаранг: ўша манба. Ж.
III. – Б. 575.
5
Бу тасдиққа қўшилмасангиз, ўз аргументларингизни келти-
ра оласизми?
27
• Сиз пул тўплаш (жамғариш)ни бошладингиз
1
ва
уларни банкда (ги ҳисоб варағида) сақламоқдасиз. Ўз
маблағингизни бирор бир ўзаро фондга
2
қўйишингиз
(жойлаштиришингиз) тўғри бўладими? Агар тўғри бўл-
са, айнан қайси фондга қўйиш (жойлаштириш) керак?
3
• Сизга автомобиль керак бўлиб қолди
4
. Уни сотиб
олиш керакми ёки шунчаки ижарага олган яхши (маъ-
қул)ми?
5
.
• ўқув юртида ўқиб юрганингизда сиз мардикор-
лик (масалан, тўйхона ёки ресторанларда официант-
лик) қилиб пул топгансиз ва ўқишни тугатгач ресто-
ран очишга аҳд (қарор) қилдингиз
6
. Сизнинг шундай
қилишингизга бу арзийдими? Умуман, бу тўғри бўла-
дими? Бунинг учун қанча маблағ талаб этилади? Сиз
бу маблағни қаердан олишингиз мумкин?
7
• Ўзбекистонда телевизор ишлаб чиқарувчи йирик
компаниянинг молиявий директори сиздан маслаҳат
сўрамоқда. У фирмасининг фаолият соҳасини кенгай-
тириш арзийдими (мақсадга мувофиқми) ёки йўқми,
шунингдек, телекоммуникация соҳасида бизнес би-
лан шуғулланмоқчилиги борасида сизнинг фикрин-
гизни билмоқчи. Дастлабки ҳисоб-китобларга кўра,
янги бизнес ташкил этиш учун фирма кейинги бир
неча йил ичида қарийб 300 млн. сўм сарфлаши, ке-
1
Буни орзу қилмаган ким бор? Буни ким истамайди дейсиз?
2
Бу ўринда «жамғарма» сўзини ишлатмаганимизга хафа бўл-
манг. Чунки «фонд» сўзи ўзбек тилида ишлатилиши мумкин бўл-
ган халқаро атамалардан биридир. Бу тўғрида батафсил қаранг:
ўша манба. Ж. IV. – Б. 356.
3
Бундай саволларга дуч келмайсиз, деб сизга ким кафолат
бера олади?
4
Бу кимга керак эмас?
5
Ёки бу саволларнинг аниқ жавоблари сиз учун принципиал
аҳамиятга эга эмасми? Нега?
6
Яхши ният – ярим мол.
7
Ўзингизни заррача ҳурмат қилсангиз, бу саволга «Маблағни
ота-онамдан ёки акамдан текинга оламан», дея кўрманг.
28
йинги йилларда кўриладиган иқтисодий самара эса
ҳар йили олинадиган 100 млн. сўмлик фойдада мужас-
сам. Сиз унга нима(лар)ни маслаҳат берасиз?
• Сиз Жаҳон банки мутахассислари гуруҳида ишлай-
сиз
1
. Гуруҳнинг вазифаси Ўзбекистоннинг қарз сўраб
қилган мурожаатини таҳлил қилишдан иборат. Маб-
лағни улкан лойиҳа, яъни гидро- ёки иссиқлик электро-
станция қурилишига сарфлаш кўзда тутилган. Бундай
вазиятда сиз нималарга асосланиб маслаҳат берасиз?
2
Бу саволларнинг ҳаққоний ёки асосланган жа-
вобларини «Амалий молия»ни ўрганмасдан ҳам топа
оламан, деб ўйламанг.
«Амалий молия» (фани)
3
ни ўрганиш учун энг ками-
да бешта ўта муҳим сабаб бор. Уларни чизмада қуйи-
дагича кўрсатиш мумкин (1.2.1-чизма):
Демак, 1.2.1-чизмадан кўриниб турибдики, хусусан,
«Амалий молия»ни:
• ўз пул маблағларидан самарали фойдаланиш;
• бизнес дунёсида муваффақиятли фаолият юритиш;
• қизиқарли ва даромадли карьера қилиш;
• мамлакат иқтисодий сиёсатига таъсир қиладиган
онгли фуқаролик қарорлари қабул қилиш имконияти-
га эга бўлиш;
• дунёқарашни кенгайтириш учун ўрганилади.
Шундай экан, юқоридагиларнинг қай бири сиз-
га мақбул эмас? Қайсисини мен учун керак эмас, дея
оласиз? Ўзингизни озгина бўлса-да, ҳурмат қилсан-
гиз, юқорида қайд этилган ҳар бир ҳолатларга нисба-
тан бефарқ қараш ҳуқуқига эга эмаслигингиз маълум
1
Орзуга айб йўқ! Интилганга толе ёр!
2
Ҳаётда бундай мисолларни қамраб олувчи юқоридаги кет-
ма-кетликни чексиз равишда давом эттириш мумкин. Тўғрими?
Ундай бўлса, бир уриниб кўринг-чи.
3
Бу ва бундан кейинги ўринларда «Амалий молия», «Амалий
молия» фани, «Молия» фани ва «Молия»лар, айрим ҳолларда, тенг
кучли сўз ва иборалар шакли ва мазмунида ишлатилиши мумкин.
29
Do'stlaringiz bilan baham: |
