Амалий машғулот

Сув сарфини гидрометрик парраклар ёрдамида ўлчаш вақтида қуйидаги усулларни қўллаш мумкин:

1. 
   нуқтали усул;
   
2. 
   кўп вертушкали усул;
   
3. 
   интеграцион усул.
   

Нуқтали усул қўлланганда дастлаб жонли кесмада чуқурликлар ўлчанади. Сўнг гидрометрик паррак ёрдамида улардаги маълум нуқталарда тезликлар ўлчанади. Ҳар икки турдаги ўлчашлар асосида сув сарфи-Q нинг қиймати аниқланади.
Кўп вертушкали усулдан йирик дарёларда фойдаланилади. Бундан асосий мақсад ўлчаш ишларини тезлаштиришдир. Аниқроқ қилиб айтганда бу усулда тезликлар бир вақтнинг ўзида бир нечта гидрометрик парраклар ёрдамида ўлчанади.
Интеграцион усул. Бу усул ёрдамида вертикалдаги ўртача тезликни ёки бутун жонли кесма бўйича ўртача тезликни тўғридан-тўғри аниқлаш мумкин. Сув сарфини дарё ўзани кўндаланг қирқимида аниқланган ўртача тезликни шу қирқим майдонига кўпайтириш орқали аниқлаймиз.
Вертикалдаги ўртача тезликни интеграцион усул билан аниқлашда гидрометрик паррак аста-секин сув юзасидан ўзан тубига туширилади. Шу вақт давомида қайд этилган сигналлар сони санаб борилади. Гидрометрик парракни сув юзасига кўтариб олишда ҳам юқоридаги қайд этилганларга амал қилиш керак. Энг муҳими, гидрометрик парракни тушириш тезлиги уни кўтариш тезлигига тенг бўлиши керак
Юқорида қайд этилган усуллардан энг кўп қўлланиладигани нуқта усулидир. Бу усул яна 4 турга бўлинади:
1) тўла усул;
2) асосий усул;
3) қисқартирилган усул;
4) тезлаштирилган усул.
Тўла усулдан янги ташкил этилган гидрометрик створларда 2-3 йил давомида узлуксиз фойдаланиш лозим. Шу муддатдан кейин сув сарфини асосий усул ёки қисқартирилган усулда аниқлаш мумкин.
Тўла усулдан асосий усулга ўтишдан олдин уларнинг натижалари ўзаро солиштирилади. Бунда хатолик 5 % дан ортиб кетмаслиги керак. Асосий усулда тезлик бир ёки икки нуқтада ўлчанади.
Сув сарфини ўлчаш вақтида қандай усулни қўллашдан қатъий назар, унда бажариладиган ишлар қуйидаги тартибда олиб борилади:
1) дарё ҳолати ва об-ҳавони кузатиш;
2) сув сатҳини кузатиш;
3) гидростворда чуқурликларни ўлчаш;
4) тезлик вертикалларида сувнинг тезлигини ўлчаш;
5) сув юзасининг нишаблигини аниқлаш.