Altiyev a. S yerdan foydalanish iqtisodiyoti toshkent-2019

Ne, so‘m/ga
Ne, so‘m/ga
Nsh
Nsh
Nr
Nr
T, yillar 
T, yillar 
10.1 – rasm. Yer narxini
tashkil etuvchilar dinamikasi 10.2 - rasm. Yer narxini tashkil
etuvchilar dinamikasi 
va ekologik holati), kelib chiqish mohiyatiga ko‘ra yerning resurs sifatidagi 
qiymati (N
r
)ga bog‘liq, chunki yer resursisiz va uning narxisiz qo‘shimcha qiymat 
(N
sh
)ning vujudga kelishi uchun iqtisodiy asos yo‘q. Boshqa jihatdan esa, N
sh
ning 
miqdori N
r
ga nisbatan har qanday nisbatda bo‘lishi mumkin, ya’ni:
N
sh
 
= 
KN
r
,
(10.4)
 
(10.3) formulani hisobga olganda
N
e
=
N
r
 (
1+K
)
(10.5)
 
bu yerda:
K
– yer uchastkasi qo‘shimcha qiymati miqdorining shahar tashkil qiluvchi 
omillar (jumladan yer uchastkasida olib borilgan yaxshilash (yomonlash), uning 
joylashgan joyi va ekologik holati) ta’siri darajasiga bog‘liqligini ifodalovchi
korrellyasiya koeffitsient, ya’ni: 
кi
к
к
К
....
2
1

(10.6)
 

---

175 
 
bu yerda: k
i
– i turdagi omil koeffitsientining miqdori; 
i – omilning indeksi ( i = 1, 2,..., n); 
n – omillar soni. 
Demak, yerning narxi quyidagi ko‘rinishda ifodalanishi mumkin: 
N
e 
= N
r
(1+K) = N
r
(1+ k
1
k
2
.....k
n
) = N
r
+N
rk1
+N
rk2
+ ......+N
rkn
(10.7) 
Alohida omillar yoki ularning yig‘indisi (ko‘p yoki kam) yer uchastkasining 
iste’mol xossalariga ijobiy yoki salbiy ta’sir qilishi mumkinligi munosabati bilan 
korrellyasiya koeffitsientining miqdori 1> K > 1 oralig‘ida bo‘lishi mumkin 
yoki 
N
sh
> N
r 
> N
sh
(10.8)