Als mashina graafikasi qurilmalari

Grafquruvchilar. Grafquruvchilar ikkita asosiy turga bo’linadi: rastrli va vektorli (koordinatali). Rastrli qurilmalar o’z konstruksiyasi bo’yicha earbsiz printerlarga yaqin hisoblanadi va ularda elektrokimyoviy, elektrotermik va boshqa ishlash tamoyillaridan foydalaniladi. Vektorli

qurilmalarda yozuvchi element berilgan trayektoriya bo’yicha xarakterlanadi. Rastrli qurilmalaridan yozuvchi element trayektoriyasi aniqlangan bo’ladi, masalan gorizontal skanerlash. Rasmlar nurlanish hisobiga yoki yozuvchi asbobning tasvirning aniqlangan nuqtalariga tegishi hisobiga hosil bo’ladi. Rastrli grafikli displeylar uchun bu minimal tasvirlash elementlari “piksellar” deb ataladi.

ALSlarda ishlatiladigan grafquruvchilar o’rtasida elektromexanik vektorli qurilmalar ko’p tarqalgan. Bu qurilmalarda yozuvchi qism qattiq aniqlagan yo’nalish bo’yicha elektromexanik o’tkazgichlar yordamida xarakterlanadi. Planshetli qurilmalarda yozuvchi qism ikki o’q bo’yicha bitta tekslikda xarakterlanadi, barabanli qurilmalarda bitta o’q bo’yicha qog’oz joylashgan valikni aylantirish yo’li bilan amalga oshiriladi. Ixtiyoriy burilishlarga ega chiziqlar aylanalar, siniq chiziqlarni chizish uchun, chiziqlar interpolyatori deb ataluvchi qurilmadan foydalaniladi. Turli belgilirni, alfavit xariflarni chizuvchi dasturlarni generasiya qiluvchi qurilma belgilar generatori deyiladi. Intelektual grafquruvchilarda bunday maqsadlar uchun, ularning tarkibiga kiritilgan mikroprosessorlardan foydalaniladi.

28

Rastrli tamoyil bo’yicha ishlaydigan grafquruvchilar ichidan elektrostatik, siyoxni siqib chiqaruvchi va lazerli qurilmalarni ajratishimiz mumkin.

Elektrostatik grafquruvchilar maxsus qog’ozlarga bo’yoqni yuqtirish tamoyiliga asoslangan bo’lib, bo’yoq qog’ozdagi manfiy zaryadga ega nuqtalariga yuqadi.

Siyohni siqib chiqaruvchi qurilma uch xil rangli siyoh bilan to’ldirilgan maxsus vositalar orqali, barabanda sekin aylanayotgan qog’ozga siyoh yuqtirish tamoyiliga asoslangan.

Lazerli qurilma aylanayotgan selenli baraban ustini lazer nuri orqali skaner qilish tamoyiliga asoslangan bo’lib, bu nur barabanda zaryad hosil qiladi, bu zaryad orginal xujjatlardan nusxa ko’chirish qurilmasi zaryadli bilan bir xil bo’ladi. Zaryad berilgandan so’ng, bo’yoq berish ham xuddi oddiy nus’ha ko’chirish apprati kabi yuz beradi. Rangli tasvirlanrni xosil qilish uchun esa shu jarayon uch marotaba, har bir rang uchun (qizil, havo rang va yashil) takrorlanadi. Lazerli qurilma 1 mm ga bir qancha nuqtalarni joylashtiruvchi eng katta joylashtirish xususiyatiga ega.

Mavzuni mustaxkamlash uchun savollar

1. 
   Mashina grafikasi deganda nimani tushunasiz?
   

2. 
   Mashina grafikasi qurilmalari qanday yo’nalishda ishlaydi?
   

3. 
   Grafikli sistemalarning qanday turlari bor?
   

4. 
   Grafikli chiqarish qurilmalari tarkibiga qanday qurilmalar kiradi?
   

5. 
   Chop etish qurilmalari chiqarish tartibi bo’yicha qanday turlarga bo’linadi?
   

6. 
   Grafquruvchilarning qanday asosiy turlari mavjud?