|
a pair of …bir juft so`zi ishlatiladi.
M-n: Trousers are on the table. A pair of trousers is on the table.
Lekin agar a pair of so`zi ham ko`plikda ishlatilsa fe`l ham ko`plikda ishlatiladi:
M-n: A pair of trousers is on the table. Two pairs of trousers are on the table.
*Vaqt, pul, o`lchov birliklarini ifodalovchi otlar o`zidan keyin har doim birlikdagi fe`lni talab qiladi:
M-n: Twenty dollars is on the table. 20 $ so`t ustida turibdi.
Fifty minutes is enough time to do this sum. 50 minut bu ishni qilish uchun yetarli vaqt.
Two miles is too long to run a day. 2 mil bir kunda yugurish uchun juda uzoq.
Number
Otlarda son
Otlarda birlik va ko`plik shakl mavjud bo`lib, ko`plik shaklni yasash uchun –es; -s; qo`shimchalarini qo`shamiz.
M-n: watch – watches; pen – pens
Lekin ingliz tilida shunday otlar borki ularda ko`plik shakl s; es; qo`shimchasi orqali yasalmaydi. Ularning ko`plik shakli mavjuddir:
Man – men (erkak) child – children (bola)
Mouse – mice (ichqon) woman – women (ayol)
Ox – oxen (ho`kiz) foot – feet (oyoq)
Louse – lice (bit) fireman – firemen (o`t o`chiruvchi)
Person – people (odam) tooth – teeth (tish)
Yuqoridagi noto`g`ri otlarning ko`plik shaklida s; es; qo`shimchasi qo`shilmaydi.
Fonetik o`zgarishlar:
1. “y” harfiga tugagan otlarga “es” qo`shimchasi qo`shilganda y harfi ie ga o`zgaradi.
M-n: army + es = armies.
Lekin: day; boy; toy otlariga qo`shilganda fonetik o`zgarish ro`y bermaydi:
Day – days; boy – boys; toy – toys:
2. “o” harfiga tugagan otlarga ko`plik –es qo`shiladi:
Tomato – tomatoes (pamidor); hero – heroes (qahramon, geroy) ;
Lekin: piano – pianos (pianina); photo – photos (rasm).
3. –f;-ef; harfiga tugagan otlarga ko`plik yasovchi –es; qo`shimchasi qo`shilganda –f harfi v ga o`zgaradi:
M-n: leaf – leaves (yaproqlar); wolf – wolves (bo`rilar);
Lekin: chief - chiefs (boshliqlar); roof – roofs (shiftlar); safe – safes(sandiqlar);
4. Penny (pul) otining ikki xil ko`plik shakli mavjud:
a) pence – pens (pul birligi)
b) pennies – (tangalar, chaqalar)
5. Dozen – 12 talik
Score – 20 talik
Agar ushbu otlar oldidan son yoki noaniq artiql ishlatilsa, bu otlarga ko`plik qo`shimchasi qo`shilmaydi.
M-n: I bought a dozen of apples. Men bir 12 talik olma sotib oldim.
I bought a score of apples. Men bir 20 talik olma sotib oldim.
I bought two dozen of apples.
I bought two score of apples.
Agar son yoki artiql ishlatilmasa, bu otlarga ko`plik yasovchi qo`shimcha ishlatilmaydi:
M-n: I bought dozens of apples. Men 12talab olmalar sotib oldim.
I bought scores of apples.
Qo`shma otlarning ko`plik shakli
Ajaratib yoziladigan qo`shma otlarning asosiy ma`no ifodalaydigan qismiga ko`plik yasovchi qo`shimcha qo`shiladi:
M-n: custom – house (bojxona) → custom – houses
Hotel – keeper (xo`jayin) → hotel – keepers
Passer – by (yo`lovchi) → passsers – by
Agar qo`shma otning birinchi qismi man yoki woman bo`lsa har ikkila ot ham ko`plik shaklda ishlatiladi:
Man-servant (erkak yordamchi) → men – servants;
Woman – doctor (ayol shifokor) → women – doctors;
Qo`shib yoziladigan qo`shma otlarning 2-qismiga ko`plik qo`shimchasi qo`shiladi:
M-n: schoolboy (maktab o`quvchisi) → schoolboys;
Postman (po`shtalyo`n) → postmen;
People so`zi odamlar ma`nosida kelsa, bu otga ko`plik qo`shimchasi qo`shilmaydi: Lekin xalq ma`nosida kelsa ko`plik qo`shimchasini qo`shishimiz mumkin:
There are many people in the library. Kutubxonada ko`p odam bor.
The English peoples live in the United Kingdom (UK). Ingliz xalqi birlashgan qirollikda yashaydi.
Case of Nouns
Otlarda kelishik.
Otlarda ikki xil kelishik mavjud:
Common Case – Bosh kelishik
Possessive Case – qaratqich kelishigi
1. Common Case da hech qanday qo`shimcha bo`lmaydi va ot Kim? yoki Nima? So`roqlariga javob bo`ladi.
M-n: The students are ready for the lesson. Talabalar darsga tayyor.
2. Possessive Case qaratqich kelishigida otlar kimning yoki nimaning so`roqlariga javob bo`ladi qaratqish kelishiga ikki xil qo`shimcha bilan yasaladi:
a) `s – ning ; Jekning xonasi – Jack`s room;
b) of – ning ; Jekning xonasi – the room of Jack;
Agar ot ko`plikda bo`lsa qaratqich kelishigida ko`plik qo`shimchasidan keyin ` ni qo`yamiz:
Bolaning xonasi – boy`s room; Bolalarning xonasi – boys` room
Agar ot qo`shma ot bo`lsa, kelishik qo`shimchasi oxirgi so`zga qo`shiladi:
Hotel-keeper`s room qoravulning xonasi;
Agar ot uyushib kelsa, kelishik qo`shimchasi oxirgi otga qo`shiladi:
M-n: Jill, Jane and Jack`s toys – Jill, Jeyn va Jekning o`yinchog`I;
Qaratqich kelishigi qo`shimchasi ` o’rniga of predlog`ini ham ishlatishimiz mumkin:
Jonsiz ot +of+ jonsiz ot = ishlatilda: the room of house
Jonli ot + of + jonli ot = ishlatilmaydi: son of father?= xato;
Lekin: a friend of mine yoki my friend = mening do`stim;
A friend of ours yoki our friend = bizning do`stimiz;
A friend of Jack`s yoki Jack`s friend = Jekning do`sti;
` “ning” degan tarjimasiga qo`shimcha ravishda “lik” deb ham tarjima qilinadi. Bu paytda asosan vaqtni, pul va o`lchovni ifodalovchi otlar bilan ishlatiladi:
M-n: I had a two months` holiday. Men ikki oylik ta`til qilqim.
I had a month`s holiday. Men bir oylik ta`til qildim.
I live at a kilometer`s distance. Men bir kilometrlik masofada yashayman.
Determinatives
Ko`rsatkichlar
Otlar oldidam har doim maxsus so`zlar keladi: ularni ko`rsatkichlar deb ataymiz. Eng ko`p ishlatiladigan ko`rsatkich bu article keyingi o`rinlarda esa some,any, ko`rsatkich olmoshlari, egalik olmoshlari, qarashlilik shakldagi otlar, little, few, many, much, each, every, either, neither, what, which, whose… so`zlari kiradi. Ot oldidan bu ko`rsatchiklarning faqat bittasi ishlatiladi, ikkita ko`rsatkich hech qachon bir ot oldidan ishlatilmaydi.
M-n: It is a lamp. It is my lamp. It is Nigora`s room.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
