Allayarov A. I. O’rmonov H. B. O‘zbekistondagi ziyoratgoh obidalar

Xo'ja Ziyomurod maqbarasi

1992 yilda amalga oshirilgan. Shaharning tarixiy markazida, Registon maydonining shimolida joylashgan.⁹¹

Mahdumi A’zam majmuasi. Samarqand viloyati Dahbed qishloqdagi me’moriy yodgorlik (XVI-XIX asrlar). Majmua mashhur shayx, so’fiylar namoyondasi Mahdumi A’zam nomi bilan bog‘lik, Asli farg‘onalik bo‘lgan ul zot Samarqand hokimi Jonibek Sulton tomonidan Samarqandga taklif etilgan. O’g‘li Iskandar Sulton uni o‘zining piri deb e’zozlagan. Mahdumi A’zam 78 yoshida shu Dahbed qishlog’ida vafot etgan. 1610 yilda Yalangto‘sh Bahodir boshchiligida xonaqoh va dahma qurilgan. XVII asrda esa katta masjid qad ko‘targan. Keyinchalik Mahdumi A’zam avlodlari ham shu yerga dafn qilingan. Nodir devonbegi tomonidan atrofi devor (balandligi 1,4 m) bilan o‘ralib, ta’mir ishlari olib borilgan. Majmua shim.da hazira, jan.da keng ayvonli katta masjid, yonida kichik masjid, sharqida darvozaxona, chillaxona va hujralardan tashkil topgan. Katta masjid-xonaqoh 6 ustunli, 12 gumbazli, ayvoni 2 qatorli 14 ustundan iborat. Kichik masjidga uzun yo‘lak orqali o‘tilgan. Masjid 2 ustunli, vassa shiftli, ayvoni 4 ustunli, poyustunlari toshdan ishlangan. Haziradagi Mahdumi A’zam sag’anasi (bap. 1,7 m) kulrang marmar bilan qoplangan. Pastki qismidaga 9 ta marmar toshtaxtalar Mahdumi A’zam avlodlari, Yalangto‘sh Bahodir va uning qizi Iqlimaga tegishli bo‘lib, keyingi yillardagi ta’mir vaqtida hammasi bir joyga to‘plangan. Mahdumi A’zam majmuasi yaqinida minora va keng hovuz joylashgan. 1998 yilda majmua qayta tiklanib, atrofi obodonlashtirildi.⁹²