Allayarov A. I. O’rmonov H. B. O‘zbekistondagi ziyoratgoh obidalar

Xoja Doniyor maqbarasi

Dorimi to’plami «fil hadis-Sulosiyot sifatida», «At-Tafsir», «Al-Musnad» (Payg’ambar so’zlarini Collection), (Qur’on talqini), «Al-Jomi» (Payg’ambar so’zlarini Collection) kabi kitoblar yozdi, (Payg’ambar so’zlarini), «Kitob as-Sunna fil hadis» hadisidagi (sunnat) olimning mashhur ish «Sunnan ad-Dorimiy» sifatida tanilgan «Al-Musnad» dir. «Al-Musnad» ikki hajmi — ish, bir muqaddima, 23 kitob o’z ichiga oladi va kitoblar sura har bir bor

1996 yilda Bayruth of «Dor-al-Kitab-al-ilmiia» bosma uyida chop etildi. Bu, masalan, An-Nasoiy-Termiziy da al-Buxoriy, Muslim, Abu Dovud, deb vaqt buyuk muhaddithes, Ibn Moja, ularning asarlarida Imom ad-Dorimiy «ning Sunan» berilgan hadithes ishlatiladigan deb arziydi. Imom ad-Dorimi «Sunan» kitobi mamlakatimizda hadis fan rivojida muhim ahamiyat amalga oshiradi.⁸⁹

Xo‘ja Doniyor maqbarasi Samarqanddagi eng mo’tabar va mashhur ziyoratgohlardan hisoblanadi. Doniyor, Daniil, Daniel – musulmon, nasroniy va yahudiy adabiyotlaridagi aziz - avliyoning nomidir.

Doniyor Quddusda eramizdan avvalgi 603 yilda tug’ilgan bo’lib, shoh Dovud va Sulaymon (Solomon)larning avlodiga mansubdir.

Rivoyatlarga ko’ra, Amir Temur o’zining (1397-1404 yillar ) Kichik Osiyoga yetti yillik yurishi vaqtida Suza shahridagi avliyo Doniyorning tabarruk qo’nimgohidan bir qism xokini o’rnatilgan tartib-qoidalar talabini amalga oshirib, Samarqandga olib kelgan.

Maqbarada dunyodagi eng uzun - 18 metrlik qabr mavjud. Maqbara binosi XX asr boshlarida qurilgan. Shunga qadar bu yerda Xoja Doniyorning qabri va masjid bo’lganligi haqidagi ma’lumotlar bor.

Mustaqillik yillarida ushbu ziyoratgohda keng ko’lamda obodonlashtirish, ta’mirlash, qurilish va ziyoratchilar uchun qulayliklar yaratish ishlari olib borilmoqda.⁹⁰

Xo'ja Ziyomurod maqbarasi. Xo'ja Ziyomurod masjidi Samarqandning qadimiy diniy binolaridan biridir. Hozirgi bino IX asr oxiri va X asrning boshlarida tashkil etilgan. Saljuqiylar sultonining sultoni Ahmad Sanjar (1086-1157 yillar) qayta tiklanish vaqtida masjidning poydevorida topilgan. Afsonada aytilishicha, Tamerlan bu erda Hazrati Jirjisning (Sankt Jorj) qoldiqlarini olib kelib, ularni masjid yaqinida ko'mgan. To'g'ri, sovet davrida azizning qasd qilingan joyi yiqildi. E'tiqodga ko'ra, masjiddagi ibodat yaxshi istaklarning tezkor bajarilishiga olib keladi. Demak, tarjima qilishni istaklarni tez bajarish degan ma'noni anglatadi.

Qadim zamonlarda masjid qabr toshi bilan qoplangan, binoning buzilishi natijasida yog'och chiroqlar bilan qoplangan. XIX asrning oxirida masjid atrofida ayvon, masjid yonida minora minoralari qurilgan. Sovet davrida masjid ishga tushirilgan. Uning so'nggi ta'mirlanishi