Alkimyo va zodagonlar. Mashhur alkimyogarlar va ularning ishlari Raimova Afifa

Sharq alkimyogarlarining ishlari

• Ibn Sino kimyogarlarning oddiy metallarni oltinga aylantirish to‘g‘risidagi fikrlariga keskin qarshi chiqdi. Metallarning paydo bo‘lishi masalasida u ham Jobir nazariyasiga o‘xshash nazariyani ilgari surdi; ammo Ibn Sinoning fikricha, o‘sha davrda ma’lum bo‘lgan har qaysi metall o‘zicha alohida bir moddadir (biror yagona metallning turi emas). Bir metallni ikkinchisiga aylantirish uchun uning tarkibiy qismlari (oltingugurt, simob va boshqa aralashmalar) orasidagi nisbatni o‘zgartirish kerak.

Sharq alkimyogarlarining ishlari

• Vaholanki biz bu nisbatning qanday ekanligini bilmaymiz, demak, uni o‘zgartirishga qodir emasmiz, deydi Ibn Sino. Ibn Sinoning metallar murakkab tarkibli moddalar ekanligi haqidagi fikri fandan uzoq bo‘lsa ham, uning oddiy metallarni iksir yordamida oltinga aylantirish mum-kin degan nazariyaga qarshi chiqib yozgan mulohazalari o‘rta asr Alkimyosining ilmiy o‘sib o‘tishida katta rol o‘ynadi. O‘rta asr kimyogarlari oddiy metallarni oltinga aylantirish haqidagi o‘z naza-riyalarini amalga oshirish yo‘lida ko‘p kuch va vaqt sarfladilar.

• Natijada ular turli moddalar va asboblarni kashf etdilarki, bularning ko‘p qismi hozirgi kimyo ilmida keng qo‘llaniladi. Alkimyo sohasida o‘tkazilgan tadqiqotlar tufayli metallurgiyani rivojlantirishga, keramika, shisha, millionlab tonna nitrat kislota ishlab chiqarishga, gazmollarni bo‘yash ishlarini maromiga yetkazishga, novshadil, kinovardan simobni ajratib olish va boshqa ishlarni amalga oshirishga muvaffaq bo‘lindi. Amalgama (oltin suvini yuritish) kabi muhim ishlar ham alkimyogarlar xizmatining samarasidir.

Dunyoning mashhur alkimyogarlari va ularning ishlari

•  Alkimyo Misr, Xitoy, Tibet, Hindiston, Falastin, Arabiston, Gretsiya va boshqalarning ezoterik ta'limotlarining bir qismi bo'lgan.
• Evropadagi taniqli alkimyogarlar orasida Tianalik Apolloniy, Raymond Lull, Rojer Bekon, Vilyanovalik Arumd, Jan de Men, Nikolay Flamel, Jorj Ripli Bazil Valentin, Bernard Trevisan, Paracelsus, Jon Di, Sen-Jermen
• Alkimyoga katta hissa qo’shgan Aristotel