Alkaloidlarning ta’rifi

- mineral moddalar (sulfat, fosfat va boshqa);

- ba’zan o‘simliklarning o‘ziga xos (mekon, xin, xelidon va boshqalar) kislotalar bilan birikkan tuzlar xolida uchraydi.

Tarkibida alkaloidlar bo‘lgan o‘simliklarni sinflarga bo‘linishi, ular tarkibidagi alkaloidlarning uglerod-azotli (C=_N) skeletining tuzilishi asos bo’lib xizmat qiladi.

Shunga ko‘ra, alkaloidlar saqlovchi dorivor mahsulotlar quyidagi sinflarga bo‘linadi:

Alkaloidlarning sinflarga bo‘linishi (1)

1. Ochik zanjirli (asiklik) va azot yon zanjirda bo‘lgan alkaloidlar. Asiklik alkaloidlarga sferofizin, azot yon zanjirda bo’lgan alkaloidlarga efedrin, kapsaisin, kolxitsin va boshqa alkaloidlar kiradi

Alkaloidlarning sinflarga bo‘linishi (2)

2. Pirrolidin unumlari bo’lgan alkaloidlar. Pirrolidiining oddiy unumlariga gigrin, kuskgigrin, karpain va boshqa alkaloidlar kiradi.

Гигрин Карпаин

Carica papaya L.

Alkaloidlarning sinflarga bo‘linishi (3)

3. Pirrolizidin - geliotridan (Pirollidinning ikki molekulasini azot orkali jipslangan birikmasi) unumlari bo‘lgan alkaloidlar. Pirrolizidin unumlariga platifillin, sarrasin, trixodesmin, inkanin va boshqa alkaloidlar kiradi.

Платифиллин

Fagopyrum esculentum Moench
Hyoscyamus niger L.
Саррасин

Alkaloidlarning sinflarga bo‘linishi (4)

4. Piridin va piperidin unumlari bo‘lgan alkaloidlar. Piridin va piperidin unumlariga koniin, lobelin, nikotin, anabazin, peltyerin va boshqa alkaloidlar kiradi.

Nicotiana tabacum L.
Никотин
Анабазин
Anabasis aphylla L.

Alkaloidlarning sinflarga bo‘linishi (5)