Alisher navoyi nomidagi samarqand davlat universiteti


Tarixshunoslik fanining O`zbekiston xalqlari tarizxini o`rganishdagi maqsad va bosh vazifasi



Download 1,63 Mb.
bet41/227
Sana19.09.2021
Hajmi1,63 Mb.
#178483
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   227
Bog'liq
Тарихшунослик ва манбашунослик мажмуа

4. Tarixshunoslik fanining O`zbekiston xalqlari tarizxini o`rganishdagi maqsad va bosh vazifasi.

O`zbekistonda demokratik huquqiy davlat qurish jarayonida o`tmishning tarixiy tajribasi o`zbek xalqining qadimiy davlatchilik an`analari beqiyos ahamiyat kasb etishi O`zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning asarlarida o`z aksini topgan. Shunday kelib chiqib, tarixshunoslik fanining O`zbekiston xalqlari tarixini o`rganishdagi maqsad va bosh vazifasi belgilanadi. Ya`ni, bosh vazifa-o`zbek xalqi davlatchiligi tarixini xolisona o`rganishning ilmiy metodologiyasini shakllantirish, shu asosda o`zbek xalqi va uning davlatchiligi haqqoniy tarixini yaratishda xizmat qilgan tarixchi-olimlarning nomlarini aniqlash, xalqimizda, ayniqsa, yosh avlodda tarix tafakkurini va tarixiy xotira tuyg`usini tarbiyalashga qaratilganligidadir. Shuni hisobga olib, 2000 yildan boshlab, O`zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasining Tarix, Arxeologiya va O`zbekiston Respublikasi Badiiy Akademiyasining San`atshunoslik instituti va olimlari bilan hamkorlikda «O`zbek davlatchiligi tarixi» deb atalgan, so`nggi bronza davridan hozirgi zamongacha bo`lgan 3(uch) ming yillik ulkan tarixiy davrni qamrab oluvchi fundamental ilmiy tadqiqotni yaratishga kirishildi. Ayniqsa, taniqli olim T.Shirinov O`zbekistonda ilk davlatlar «voha davlatchiligi», «shahar davlatlar» Mesopotamiya, Mirs, Xitoy, Mezoamerikadagi «Noma» davlatchiligi kabi bo`lgan degan g`oyani ilgari surdi. Haqiqatdan ham tarixiy tahlil shuni ko`rsatadiki, davlatchilik jamiyatda o`z ichki qonuniyatlari asosida paydo bo`ladi, rivojlanadi. Ya`ni davlat tuzilmasi tashqaridan tayyor holda ko`chirilmaydi, ma`lum jamiyat bag`rida tug`iladi. O`zbek davlatchiligi taraqqiyoti ham bunday mustasno emas. Ana shunday jumboq sahifalardan biri O`zbekiston tarixining davrlashtirish masalasidir. Bu muammoni tarixshunoslik nuqtai-nazaridan o`rganishda bir nechta metodlarni va o`z oimllarini ishlatgan quyidagi tarixchi, arxeolog, san`atshunos olimlarning asarlarini keltirib o`tishni joiz deb hisoblaymiz.



Birinchisi, O`zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi. Tarix instituti olimlari tomonidan ishlab chiqilgan «O`zbek xalqi davlatchiligi tarixi kontseptsiyasi» (O`zbekiston tarixi, 1999 yil, №1-son, -31-34 betlar).

Ikkinchisi, akademik Ahmadali asqarovning «O`zbekiston tarixi: davrlashtirish yuzasidan mulohazalar» maqolasi (Turon tarixi, ommabop to`plam, 2003, «Fan» -17-21 betlar).

Uchinchisi, akademik Akbar Hamidovning «O`zbekiston davlatchiligining shakllanishida madaniyat va san`atning roli» maqolasi (Moziydan sado, №3-4 (19-20), 2003 yil, -6-18 betlar).

Ko`rib turibsizki, odamzod va uning jamiyat tarixi juda qadimiy va murakkabdir. U bir necha yuz ming yillik tarixni o`z ichiga oladi. Ana shu ko`p ming yillik tarixiy davr ichida insoniyat o`zining ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va etno-madaniy rivojlanish darajasiga ko`ra qator tarixiy davr va bosqichlarni bosib o`tdi. Dastlab, XX asrning 40-yillarigacha O`rta Osiyoda hali arxeologik izlanishlar izga tushib, kishilk jamiyati tarixini davrlashtirishda arxeologik manbalardan foydalanish amaliyoti shakllanmagan paytda V.V.Bartol’d O`rta Osiyo xalqlari tarixini yozma manbalar asosida davriy tizimini ishlab chiqadi. Bunga ko`ra, O`rta Osiyo xalqlari tarixi «musulmonchilikkacha bo`lgan davr», «mo`g`ullargacha bo`lgan davr», «mo`g`ullar» va «temuriylar davri» nomlari bilan davrlashtirildi.

Sho`rolar davri tarix fanida kishilik jamiyati tarixini 5 ta ijtimoiy-iqtisodiy formatsiyalar (ibtidoiy jamoa tuzumi, quldorlik, feodalizm, kapitalizm va sotsializm)ga bo`lib o`rganish uslubi qo`llanildi.

Keyingi yillarda tariximizning dolzarb muammolarini yangicha qarashlar asosida yorita boshlagan bo`lishimizga qaramay, O`zbekiston tarixining davrlashtirish masalasi hozirgacha o`z echimini topa olgani yo`q.





Download 1,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish