Alisher navoly nomidagi toshkent davlat

263 Qayumov A, Alisher Navoiy. 66-bet.
264 “Hayrat ul-abror”. 249-bet.
265 “Hayrat ul-abror”. 255-256-betlar.
248

---

kelaanlami qiyinchiliklarni yengib, umrini ilm olish uchun 
sarflayotganlarini 
maqtaydi. 
Navoiy ilm 
haqida ko'pgina 
asarlarida gapirib o'tgan. “Alisher Navoiy m a'rifatparvar shoir. 
Navoiy ijodiyotida m a'rifat targ'ibi, xurofotga qarshi barham 
beruvchi kuch sifatida ilmni ulug'lash yo'nalishi doimo yetakchi 
mavqelarda 
turgan. 
Navoiy 
yaratgan 
ilg'or 
qahramonlar 
yoshlikdan ilmga chanqoq, hunarga ishtiyoqmand kishilar”.266
“ Hayrat 
ul-abror’’da 
ilm 
haqida 
alohida 
maqolatda gapirish bilan birga bir hikoyat ham keltiriladi. Bu 
“ Imom Faxr Roziy bila Sulton Muhammad Xorazmshoharo 
hammomda oshnolik sha'm i y o ru g 'o n i...” deb nomlanadi. O n
sakkiz bayt - o'ttiz olti misrali bu hikoyatda ilm va shohlikka 
baho beriladi. Imom Faxr Roziy Xorazmga keladi. Ammo 
Xorazm hukmdori Xorazmshoh uni ko'rishga kelmaydi. Bu ham 
shohni ko'rishga bormaydi. Ular bir kuni hammomda uchrashib 
qoladilar:
Bor edi hammomda bir kun imom,
Shah dog'i ham m om g'a qildi xirom.2b
Ular hammomda bir-biri bilan savol-javob qiladi. Imom 
unga oxirat haqida gapirib, u dunyo ham hammomga o'xshashini, 
shoh bilan gado bir bo'lishini, ilmli odamning ilmi o'zi bilan 
bo'lishini, sanga sultonlikdan foyda kam, menga ilm bilan 
yaxshilik ko'p deydi. Bu fikrlar har bir kishini ilmli bo'lishga, 
insonning bilimi hamma vaqt o'zi bilan birga bo'lishini anglashga 
chaqiradi.
VII. 
“Hayrat ul-abror”da may va m ayxo'rlik qoralangan 
ikkita hikoyat keltirilgan. Biri Bani Isroili Rind haqida bo'isa, 
ikkinchisi Bahrom haqida. O 'n beshinchi maqolat “Jahl m a y i...” 
haqida. Unda may va m ayxo'rlik qoralanadi. Maqolatga ilova 
tarzida Bani Isroiliyi Rind haqidagi hikoyat berilgan. Bu hikoyat 
yigirma bayt- qirq misradan iborat. Unda Bani Isroiliyga mansub 
Maymana nomli kishining mayxo'rligi, tavbasi haqida gapiriladi. 
O 'n to'qqizinchi maqolat esa Xuroson kishvari haqida bo'lib,