Alisher navoly nomidagi toshkent davlat

ш
Haqqulov 1. Zanjirband sher qoshida. Toshkent, 1989. 55-bet.
2 1 “Hayrat ul-abror”. 221-bet.
249

---

unga ilova qilib, Bahrom haqidagi hikoyat keltiriladi. Bu hikoyat 
qirq ikki bayt - sakson to'rt misradan iborat. Unda may tufayli 
Bahromning mamlakatga qaramay qo'ygani, bir kambag'al 
tanbehi bilan adolat yo'lini tutgani haqida gapiriladi. Hikoyatda 
yozilishicha Bahrom taxtga o'tirgach, mayga, maishatga beriladi. 
Amaldorlar orasida zulm kuchayadi. Xalq qiynalib qoladi. Bir 
kuni Bahrom ovga chiqadi. Bir kulbaga mehmon bo'ladi. Uy 
egasi bir qattiq non bilan suv keltirib qo'yadi. Shoh uning 
sababini so'raydi. Uy egasi biinday deydi:
Dedi: Burun yaxshi edi holimiz,
Zulm xarob ayladi ahvolimiz.
Shoh ulus holidin ogoh emas,
Juz mayu mutrib anga dilxoh emas.268 
Uy egasi oldin ahvollari yaxshi ekanini, zulm ulami shu 
holga olib kelganini, amaldorlar tamaga og'iz ochgani, shuning 
uchun yurt vayron bo'lganini aytadi. Bir binoning xarobalarini 
ko'rsatib, bu oldin nima bo'lganini so'raganda, uy egasi oldin bu 
yer saroy, atrofi bog'zor, suvi bor go'zal jo y bo'lganini, hozir esa 
suv ham yo'qligi, bog' qurib, hech narsa qolmaganini bildiradi. 
Shoh uning gaplarini eshitib, g'aflatdan uyg'onadi. Zulmni 
yo'qotib, adolat bunyod etadi:
Zulm qo'yib, adl durur niyati,
Kim bu asar ayladi xosiyati.
Otlanibon mulkida dod ayladi,
Borcha g'am in xalqni shod ayladi."69 
Dostondagi yana bir hikoyat ishq bilan bog'liq. Asarning 
to'qqizinchi maqolati “Ishq o'ti tarifidakim ...” deb nomlanadi. 
Navoiy ishqni ulug'laydi. Deyarli barcha asarlarida ishq mavzusi 
qalamga olinadi. “Navoiy sevgini shunchalar ulug'laydi. Sevgi 
egalarining olijanob, yuksak intilishlari faqat yor bilan bog'liq 
ekani, yorga oid hamma-hamma narsa, hatto hijron va vasl ham 
barobar darajada qimmatli ekanligini ko'rsatadi. Chin oshiq