Alisher navoly nomidagi toshkent davlat

231 Vohidov R., Eshonqulov H. O'zbek mumtoz adabiyoti tarixi. Toshkent,
2006. 3 1 1-312-betlar.
232 H.ayitmetov A. Alisher Navoiy ijodida mavzularga bo'lish va tanlash
prinsiplari. //N avoiyga armug'on. 3-kitob. Toshkent, 2003. 8-bet.
231

---

Xusrav Dehlaviy, Abdurahmon Jomiylarga ehtirom, so'z va 
ко ngil, pir va murid rr unosabatlari, adolat, karam va saxovat, 
halol mehnat, odob-axljq va hayo, qanoat, ishq va vafo, rostlik, 
muomala, mehr, 
0
ta-
0
Ma hurmati, mardlik, kechirimlilik va avf, 
insof va kamtarlikni u'uig'lash, o'ziga oro berish va mayxo'rlikni 
qoralash, yolg'onchiiik, bo'lar-bo'lm asga kulish, odobsizlik, 
zulm va adolatsizlik, tama va ikkiyuzlamachillik, dunyoga hirs 
qo yish, o 'g 'rilik kabilarni tanqid qilish asosiy o'rin tutadi. 
Processor A.Abdug afurov “Xamsa” dostonlarining mavzulari 
haqida shunday yozadi: “Xamsa” dostonlarida biz, avvalo, inson 
sharaf-g ururini, erk-huquqini. yuksak insoniy fazilatlami vetuk 
badiiylik bilan ulug'lagan, zulm va zo'ravonlikni inkor etib, sevgi 
va sad'oqatga madh o ’qigan buyuk daho ijodkor Navoiyni 
ко ramiz. Bularda zoiim hukmdorlami la ’natlab, odil va orif shoh 
g oyasini olg a sunayotgan, urush-qirg'inlarni qora lab, do'stlik, 
hamkorlikni targ ib etayotgan, mamlakat obodligi va el-ulus 
farovonligi ustida qayg'uruvchi yirik davlat arbobi mutafakkir 
Navoiy bilan, о z ona tilining obro' e'tiborini himoya qilib, uning 
cheksiz boyligi va keng imkoniyatlarini amalda isbot etishga 
kirishgan otashin vatanparvar Navoiy bilan uchrashamiz. Bu 
dostonlarning barchasida yovuzlik va yomonlik bilan, pastkashlik 
va riyokorlik bilan kelisha olmaydigan odil va haqgo'y, ezgulik 
va yaxshilikni, sotgo'ylik va to'g'rilikni kuylovchi xalqparvar va 
olijanob m uallif “Meni” faol harakat etadi” .233
“Hayrat ul-abror”dagi yigirma bir hikoyatni mavzu 
jihatdan quyidagicha tasnif qilish mumkin:
1. 
D iniy-tasaw ufiy 
ruhdagi 
hikoyatlar. 
Bularga 
"Avvalgi maqolat”ga ilova tarzida keltirilgan Boyazid bilan 
bog'liq “Sulton ul-orifin va murid hikoyati”, ikkinchi maqolatga 
ilova tarzida keltirilgan “Ibrohim Adham va Robia Advia” bilan 
bog'liq hikoyat, to'rtinchi maqolatga ilova qilingan Abdulloh 
Ansoriy haqidagi hikoyat, to'qqizinchi maqolatga ilova qilingan 
Shayx Iroqiy bilan bog'liq hikoyat, o 'n ikkinchi maqolatga ilova