Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti



Download 7,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet260/398
Sana26.02.2022
Hajmi7,21 Mb.
#467559
1   ...   256   257   258   259   260   261   262   263   ...   398
Bog'liq
Тайёр Миллий корпус тўплам 17.05

Калит сўзлар:
грамматика, корпус, корпус лингвистикаси, аслият, таржима, 
лингводидактика 
 
Summary.
 This article deals with the parallel corpora, linguistic corpora and their importance in 
foreign lingua didactics, in translation of the text. In article mainly discussed the opportunities of parallel 
corpora in translation. 
Keywords:
 grammar, corpora, linguistic corpora, original text, translation, lingua didactics. 
Параллел 
корпусдан университет лингвистик таълимида фойдаланиш. Корпус 
лингвистикаси асри келиши тилшуноснинг эмперик билиш жараёнини анча енгиллаштирди: 
тадқиқ этилаётган ҳодисани кузатиш, мисол/далил йиғиш, таққослаш, хулоса чиқариш учун 
мисоллар массивининг мавжудлиги ўрганишнинг ушбу босқичини қулайлаштирди. Тил 
корпусидаги қулай интерфейс ва қидирув тизими тадқиқотчига тадқиқ объекти сифатида хизмат 
қилмоқда; тадқиқ материалини ўрганиш катта, ичида ойлаб, йиллаб материал қидириладиган 
кутубхоналарда эмас, битта компьютер ёрдамида амалга оширилмоқда. Грамматик талқинларнинг 
тил эгалари нутқи мисолида далилланиши корпус лингвистикаси асри учун янгилик бўлмай қолди. 
Корпусда типик ҳолатлар, мисолларнинг ўн, юз, минглаб учраши тадқиқотчига хулоса чиқаришга 
ёрдам беради; ноодатий ҳолатлар эса янги-янги назарий қарашларни ҳам пайдо қилади. Аниқроғи, 
нутқда учраган янги қўлланиш, янги бирикма ва структура тилшуносликда янги фаразлар пайдо 
бўлишига имкон беради [Гёрн]. 
Корпус лингвистикаси ривожланиши олий таълим муассасасида RuN-Euro корпуси 
лойиҳаси асосида магистрлик дастурлари ишлаб чиқишга асоси бўлди; шу корпус асосида 
магистрлар контрастив лингвистика бўйича тадқиқотлар олиб бормоқда. Рус, норвег, инглиз 
тилларини қиёслаш асносида магитсрлик, докторлик диссертациялари ёқланмоқда. Масалан, 
квантитатив ва квалитатив ёндашувнинг фарқи борасида қилинган иш шулар жумласидан [Krave, 
2011]. Рус, норвег, инглиз тилидаги равишларнинг берилиши параллел корпус мисоллари асосида 
кузатилган, статистик усул билан аниқланган ҳодисалар асосида умумлашмалар қилинган. Ушбу 
корпус асосида олиб борилган магистрлик ва PhD илмий изланишлари сирасига “Вид в
славянских императивах” (Alvestad, PhD 2013), “Реалии в переводах с русского на
норвежский” (Kharina, PhD 2013-15), “Дискурсивные частицы в сопоставлении”,
“Интерпретация и перевод местоимений с -то/-нибудь”, “Перевод на норвежский глаголов
начинательного способа действия с предлогами по- и за-” каби ишларни киритиш мумкин. 
Ушбу тадқиқотларда корпус тадқиқ объекти манбаи сифатида хизмат қилган. Е.Соснина параллел 
корпусдан тил таълимида фойдаланиш ҳақида шундай фикр билдиради: “Корпусдан олинган 
мисоллар тил таълимида асқотади. Талабага амалий топшириқ ва таҳлил қилиш учун реал нутқий 
вазиятлардан олинган, маданиятлараро мулоқотда фойдаланиш ҳақида ёрқин тасаввур 
уйғотадиган материал берилади. Кўп дарсликларга хос саналган умумий камчилик шундаки
улардаги мисоллар, одатда, муаллиф томонидан ўйлаб топилади, ёзилади, улар ҳақидаги 
хулосалар бир ёки икки кишининг фикри асосида шакллантирилади. Аммо Ғарб замонавий 
методикасида дарсликдаги мисолнинг корпус ёки бошқа аниқ манбадан олиниши одат тусига 
кирган”
[Соснина, 2005: 12]. 
81
*БухДУ катта ўқитувчиси 



Download 7,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   256   257   258   259   260   261   262   263   ...   398




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish