Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat

talantdir.
Talant- insonni 
qaysidir murakkab faoliyatni muvaffaqiyatli, mustaqil va o’ziga xos ravishda 
amalga oshirish imkoniyatidir. Kishilar o’rtasida shunday mulohazalar ham 
mavjudki, go’yoki musiqiy qobilyatli insonlarning avlodlarida ham shunday 
qobilyat bo’ladi. Bu fikr bir tomonlama xarakterda bo’lib, musiqiy qobilyatli 
odamlarning farzandlari ham layoqat bilan tug’ilishi mumkin, lekin u 
rivojlantirilmasa, layoqat qobilyat darajasida shakillanmay qoladi.

---

Musiqiy qobilyat faqatmusiqa amaliyoti, musiqa san’atiga xos bo’lgan 
musiqiy material, maxsus usullar orqaligina shakillantirilishi mumkin.
Psixolog B.M.Teplov o’zining “Musiqiy qobilyatlar psixologiyasi” (24 ) 
asarida musiqiy ijrochilik amaliyotidagi qobilyatlarni uch asosiy guruhga:
a) musiqiy eshitish qobilyatiga tovushlarni lad funksialarini, ifodaviyligini 
emotsional his eta olish. b) ritmni his etish qobilyatiga- musiqiy kechinmalarni 
harakatlar bilan aks ettira olish. c) musiqiy xotira (musiqiy malumotlarni eslab 
qolish va qayta tiklash) ga bo’ladi. 
Qobilyatlarni musiqiy ta’limdagi ahamiyatini ko’rib chiqar ekanmiz, 
shuni alohida ta’kidlash joizki, bizning fikrimizcha qobilyat musiqani ijro 
etishda juda katta rol o’ynasada, musiqiy-nazariy bilimlarni o’zlashtirishda 
musiqiy qobilyatlar majmui- musiqiy xotira, musiqiy ritm hissi, musiqiy 
eshitish asosiy o’rin tutadi.
Musiqiy qobilyatlarning tur va shakillarini tahlil etar ekanmiz, musiqiy 
idrokni alohida ajratib ko’rsatish mumkin. Uning zamirida uch ko’rinishdagi 
qobilyatlar mujassamlashadi: 
1.Musiqiy eshitish qobilyatining persiptiv va emotsional qismi ataluvchi 
lad hissi mavjud. Lad hissi tovushlarining (kuyni) vazifani emotsional his qilish, 
tovushlarning yuqoriga-pastga harakatini emotsional his qilish qobilyati. Lad 
hissi musiqa tovushlarining balandligini his etish bevosita kuyni tinglash, 
intonatsiyalarni anglash jarayaonida namoyon bo’ladi. U ritm hissi bilan bir 
qatorda musiqaga bo’lgan emotsional munosabatni tashkil qiladi.
2.Musiqiy ta’lim tarbiyaning reproduktiv yoki idrok etish qismi bo’lmish 
musiqiy eshitish qobilyati. Bu qobilyat musiqiy xotira va musiqiy tasavvurning 
asosiy negizidir. Musiqiy eshitish qobilyati musiqani to’la idrok etish qobilyati 
bo’lib, o’z navbatida quydagilarga bo’linadi: