|
2.2 – rasm. O’zbekistonda kichik biznesning shakllanish bosqishlari.
Tadbirkorlik faolyatini rivojlanishida davlat ishtirokini tadqiq etishlar shuni ko’rsatadiki, hozirgi vaqtda respublikada bu jarayon bo’yicha yuqorida belgilangan ikkinchi bosqich vazifalari hal etilmoqda, ya’ni bozor infratuzilmasining tizimini shakllanishi asosan yo’lga qo’yiilib borilmoqda, yalpi ichki maxsulot tuzilmasida kichik va xususiy biznes ulushining o’sishi kuzatilmoqda, xususiy sektor va tadbirkorlik faoliyatining hamma shakllarini miqdor jihatdan o’stirish ta’minlanmoqda.
Shu bilan birga, tadbirkorlik subyektlariga nisbatan ma’muriy ta’sir o’tkazishlar, jumladan, ularning xo’jalik faoliyatiga aralashishlar, tekshirishlar va ro’yxatdan o’tkazish rasmiyatchiligi anchagina qisqardi. Hozirgi vaqtda bu ishni bitta idorada, ta’bir joiz bo’lsa “bitta darcha”ning o’zida to’la amalga oshirish tartibi joriy etildi.
Mahalliy hokimiyat tadbirkorlikning qo’llab – quvvatlashning hududiy dasturlarini ishlab chiqarishda hududda fond birjalari sho’balarini, tijorat banklari bo’limlarini, savdo va vositachilik uylarini, yarmarka, savdo-vositachilik faoliyatida turli xil xizmatlarni ko’rsatuvchi tijorat tashkilotlarini, reklama kompaniyalarini va boshqa muassasalarning yaratilishi va kengaytirilishi, shuningdek, mahalliy xom ashyo resurslari va qishloq xo’jalik mahsulotlarini qayta ishlash va xalq iste’moli mollarini ishlab chiqaruvchi kichik korxonalar uchun uskunalar va boshqa ishlab chiqarish vositalarini ijaraga berishni tashkil etish bo’yicha tadbirlarni nazarda tutishi zarur.
Joylarda mahalliy hokimiyat organlari iqtisodiyotining sanoat tarmog’i korxonalarini samarali ishlashlarini ta’minlash uchun ularning o’zaro texnologik ishlab chiqarish aloqasini o’rganib chiqishni tashkil etish, moddiy xom ashyo resurslaridan foydalanish darajasi yoki keltirilayotgan zararlarni hisoblash, korxonalar quvvatlarini to’liq ish bilan ta’minlanmaganligi yoki foydalanilmayotganligini aniqlash, moliyaviy qiyinchiliklarni boshdan kechirayotgan korxonalarni qaytadan ixtisoslashuvi imkoniyatlarini ko’rib chiqishni tashkil etishlari zarur bo’ladi.
Joylardagi mahalliy hokimiyatlar qonunchilik doirasida mahalliy soliqlar va yig’imlar, hamda hududlar ihtiyorida qoldirilgan umumdavlat soliqlari va yig’imlari bo’yicha mablag’lar hisobidan mahalliy tadbirkorlikning moliyaviy axvolini yaxshilashda o’z ko’magini berishi ham mumkindir. Bundan tashqari, kichik biznes va xususiy tadbikorlikni mablag’ bilan ta’minlashda byudjet moliyasining yetishmovchiligi sharoitida byudjetdan tashqari moliyalashtirish mexanizmini qo’llash, ya’ni lizing, fondlar kafolati, ixtisoslashgan banklar, o’zaro kreditlar berish jamiyatlari, sug’urta, auditorlik va konsalting firmalari hamda xalqaro moliya tashkilotlari va muassasalarining chet el kreditlarini faol jalb qilinishidan foydalanish talab qilinadi.
Hokimiyat organlari tomonidan ilmiy-ishlab chiqarish hamkorligi uchun shart-sharoitlar tug’dirish ilmiy-tadqiqot, loyiha konstruktorlik tashkilotlari va sanoat korxonalari o’rtasidagi uzviy texnologik o’zaro aloqadorlikni ta’minlash bilan birga iqtisodiy o’sish uchun ham zamin yaratishi mumkin. Moliyaviy jihatdan baquvvat korxonalar buyurtmalarini ilmiy-tadqiqot va loyiha-konsruktorlik byurolarida amalga oshirilishi tovar ishlab chiqaruvchilar mahsuloti raqobatdoshligini oshirishga imkon yaratadi.
Ilmiy tadqiqot ishlari natijasida mahalliy xom ashyo negizida import o’rnini bosadigan kam xarajatli mahsulot ishlab chiqarish, hamda xom-ashyo, materiallar, kimyoviy reagentlar, ikkilamchi resurslar, ishlab chiqarish texnologik chiqindilarini tadqiq qilish bilan texnologik-ishlab chiqarish jarayonlarida katta yutuqlarga erishish mumkin bo’ladi. Ilmiy-tadqiqot yo’nalishlari tadbirkorlikning ishlab chiqarish tuzilmalarini eksport uchun raqobatdosh mahsulotlar va import o’rnini bosuvchi tovarlar ishlab chiqarishi uchun ham qaratilishi zarur. Bu tadbirlar natijasida respublikamiz bozorida o’z ixtisoslashgan o’rniga ega bo’lgan hududiy xo’jalik majmuini shakllantirish uchun asos yaratiladi. Buning uchun esa, ishlab chiqarish tarmoqlarida ilmiy-amaliy tadqiqotlarning o’tkazilishida muvofiqlashtirish ishlarini to’g’ri yo’lga qo’yilishi taqozo etiladi.
Jamoatchilik munosabatlarini o’zida mujassam etuvchi mahalla qo’mitalari faoliyati O’zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o’tish milliy modelining o’ziga xosligini belgilaydi. Qonunchilik mahalla mulkchiligini shakllanishiga mone’lik qilmas ekan, mahalla qo’mitalarining tadbirkorlikning kichik subyektlarini yaratishlari bizningcha, maqsadga muvofiq bo’lib, ish bilan band bo’lmagan aholi ishlab chiqarishga jalb etiladi. Buning natijasida, mahalla ijtimoiy infratuzilmasini shakllanishi va mahallada yashovchilarning madaniy-maishiy darajasini oshirish uchun sharoitlar yaratishga mikon bo’ladi. Mahalla hududida tadbirkorlik tuzilmalarining mavjudligi bilan mahalla obodonchiligining to’g’ridan-to’g’ri bog’liqligini mahalla ahlining his qilishi tadbirkorlikning ijtimoiy yo’naltirilganlik vazifasini amalda tasdiqlaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
