Alishe r navoiy nom idagi sam arqand davlat uni versiteti

Tasavvufning jamiyatdagi o’rni va ahamiyati.Shariat va tariqat o’rtasidagi 
munosabat 
2-jadval 
Shariat
 
Tariqat
 
Jamiyat 
kishisining sog`lom, 
ma'naviy 
tafakkuri 
pokiza va samimiy 
muhitda shakllanadi.
 
Tasavvuf-islom olamida kyeng tarqalgan. O`rta va Yaqin sharq mamlakatlari 
madaniyati tarixida chuqur iz qoldirgan diniy-falsafiy va ma'rifiy oqim.Tasavvufning 
eng 
birinchi 
namoyondasi, piri-paygambarimiz Muxammad (s.a.v.) bo`lganlar. Chunki ul zoti oliy 
insoniyatga «Go`zal xulqlarni kamolga yetkazish uchun yuborilganlar»
 
Islom shariat 
vositasida 
insonda 
go`zal 
xulqni 
tarbiyalaydi
 
Tasavvuf tariqatlar vositasida insondagi go`zal xulqni bosqichma-bosqich oliy 
kamolot darajasiga yetkazadi.
 
Namoz inson 
jismoniy va ruxniy 
salomatligining 
garovi sifatida unga 
ko`rkamlik, 
poklik 
nurini baxsh etadi 
Islomning - 3 rukn 
inson 
jismini 
illatlardan xolos etadi, 
qalbini 
va 
ruxini 
osoyishta 
qiladi. 
Qadimda 
shariat 
ommaviy 
ravishda 
majburiy ta'lim turi 
sifatida 
urgatilgan. 
Shariat 
odobini 
hamma 
urganishi 
shart, shunda u tartib-
intizom 
bilan 
yashayotgan 
inson 
bo`ladi. Tariqat odobi 
hamma 
xam 
tugri 
kelavyermaydi. 
Shariatda 
o`g`rilik 
qilib qulga tushgan 
odamning 
qo`li 
kyesiladi, 
sazon 
qilinadi 
Shariat 
joriy 
va 
targ`ib etiladi. 
Kurkamlik, poklik nuri baxsh etilgan. jismoniy illatlardan xolos bo`lgan, qalbi 
va ruxi osoyishta bo`lgan inson tasavvuf tariqatiga kirish uchun hozirlik ko`rishini 
ta'minlash islom shariati talablarini sidqidildan tukis bajarib yurgan inson komil inson 
darajasiga yetishi mumkin. Tariqat pyeshvolari o`zlarini jamiyatdan chyetga 
tortganliklarini, ularni uzoq dasht-cho`llarga, g`orlarga, chillaxonalarga fa`qatgina 
shariat vositasida kamolot pillapoyasiga qadam qo`ygan maxsus tolibi ilmlargina izlab 
borganlar Shayxlar ilmlarini pinxona tutishga urganganliklarini, murid tarbiyasidan 
ko`ra ko`prok o`zlariing botiniy ahvollaridan muntazam xabardor bo`lishga 
intilganliklarini; sokin gushalarda, xilvatda axli din bilan suxbatda bo`lganliklarini, 
tariqatning eng baland arajalariga, ya'ni oriflikka yetgan shayx kichik bir xato qilib 
qo`ysa, yana o`zinnng baland maqomiga eng quyi solih darajasiga tushib kolishini (Xuja 
Ubaydulloh Axror Vali) tariqatda bunday holga munosabat butunlay boshqacha bo`lib, u 
Alishyer Navoiyning «Nasoyim ul-muhabbat» asarida «sufiy shayxlar shariat yuzasidan 
tariqat odobini maxkam tutadilar», dyeb ta'kidlangan. Tariqatning baland darajasiga, 
oriflikka yetgan shayx kichik bir xato qilib qo`ysa, o`zining baland maqomidan eng quyi 
— soliq darajasiga tushib qoladi. Tasavvuf shayxlari sokin gushalarda, xilvatda ahli dil 
bilan suhbatda bo`lganlar. Ularning ta'lim-tarbiya vositasi asosan Shariat joriy va targ`ib 
etiladi suhbat bo`lgan. Tariqatga targ`ib qilinmaydi. Piri tariqat har bir muridining 
botiniy ahvolidan xabardor, uning va o`zining ma'naviy tarbiyasi bilan muttasil mashg`ul 
bo`ladi. Naqshbandiya ta'limotiga ko`ra bu dunyo, tabiat insonga uni obod qilish, 
yashnatish uchun byerilgan. Tasavvuf va tariqat odobini chuqr bilgan insonlar botini 
munavvar, poksiyrat va pokniynat, vatanparvar bo`lganligini, Kubroviya mazhabining 
asoschisi avliyo Najmiddin Kubroning mug`il bosqinlariga tengsiz jangda shahid 
bo`lganlarida kurish mumkin.