Ali sher navoi y nom I dagi sam arqand davlat uni versi teti fi zi ka fakulteti astronom I ya yo

Olingan eksperimental natijalarini qayta ishlash metodi. 
Kosmik nurlarni qayd qiluvchi har qanday detektorlarning qayd qiluvchi 
yuzasi chekli ekanligi sababli, bunday detektor vaqt birligida cheklangan sondagi 
zarralar sonini qayd qiladi. Samarqand neytron supermonitorida bunday vaqt 
birligi sifatida 5 minutga teng vaqt qabul qilingandir. Detektor yordamida qayd 
qilingan 5 minutlik natijalar qatori n
1
, n
2,, 
n
k 
bo’lsin, bunda k - qatordagi natijalar 
soni, qayd qilish aniqligini oshirish uchun, biror vaqt davomida 
o’rtachalashtirilgan natijalardan foydalanish mumkindir. 
К
n
n
n
n
к




.....
2
1
(4.5) 
Faraz qilamizki, qayd qilinayotgan zarralar soni K – marotiba qayd qilishi 
vaqti davomida o’zgarmagan bo’lsin u holda quyidagicha yozish mumkindir.
К
n
К
К
n
n
n
К
n
n
к
фл
n
n










1
....
1
2
1
(4.6) 
Nisbiy xato ham shuncha marotiba kichik bo’ladi. 

---

128 
К
фл
n
n
фл
I




(4.7) 
Ko’rsatish mumkinki, bir sutka davomida qayd qilingan eksperimental 
natijalarni o’rtacha qiymatidan foydalanish o’rtacha nisbiy xatoni
5
24

- 
marotiba kamaytiradi. Odatda bir soat davomida qayd qilingan intensivlikning 
o’rtacha qiyimati foizlarda beriladi. 
%
100
0
n
n
n
I


(4.8) 
Intensivlik 
0
n
I
- ning haqiqiy qiymati
I
I
фл
I
*


intervalda yotadiki, bunda
%
100
*
1
n
фл
I


(4.9)
bo’ladi. 
Lekin I – intensivlikni o’rtacha qiymatini hisoblashda shuni esda tutish 
kerakki, I – ning qiymati o’lchash davomida o’zgarib turadi. Shuning uchun (4.7) 
formula kvadratik xatoning pastki chegarasini ko’rsatadi. 
К
I
I
к
i
i



1
(4.10)