Ali sher navoi y nom I dagi sam arqand davlat uni versi teti fi zi ka fakulteti astronom I ya yo

Tortishish doimiysi
– 
2
2
11
10
67
,
6
kg
Nm



---

144 
ILOVALAR 
 
Samarqand neytron supermonitorida qayd etilgan natijalar. 
Vaqt 
UT 
Inten- 
sivlik 
I
i
Atmos. 
bosimi h
i
Inten- 
sivlik 
I
i
Atmos. 
bosimi h
i
Inten- 
sivlik 
I
i
Atmos. 
bosimi h
i
1 
32847 
9332 
31127 
9327 
30781 
9390 
2 
32804 
9331 
30934 
9337 
30815 
9387 
3 
32808 
9332 
30785 
9350 
30819 
9386 
4 
32815 
9332 
30696 
9360 
30940 
9386 
5 
32650 
9331 
30591 
9370 
31149 
9387 
6 
32404 
9322 
30534 
9333 
31145 
9380 
7 
32394 
9326 
30684 
9379 
31263 
9377 
8 
32406 
9320 
30527 
9383 
31415 
9369 
9 
32210 
9313 
30516 
9382 
31418 
9360 
10 
32206 
9305 
30316 
9386 
311381 
9358 
11 
32119 
9303 
30230 
9392 
31333 
9355 
12 
32014 
9300 
30174 
9398 
31544 
9352 
13 
31810 
9303 
39864 
9408 
31406 
9360 
14 
31801 
9306 
29924 
9415 
31292 
9348 
15 
31805 
9310 
29954 
9420 
31282 
9348 
16 
31821 
9312 
30063 
9419 
31394 
9347 
17 
31630 
9313 
30100 
9416 
31526 
9348 
18 
31576 
9313 
29886 
9415 
31532 
9347 
19 
31628 
9314 
29985 
9414 
31533 
9344 
20 
31506 
9316 
30083 
9413 
31869 
9340 
21 
31742 
9318 
30212 
9411 
32047 
9334 
22 
31527 
9320 
30523 
9402 
32280 
9331 
23 
31642 
9322 
30610 
9396 
32208 
9393 
24 
31296 
9324 
30739 
9394 
32193 
9320 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

145 
O’zgarmas kattaliklar jadvali 
 
 
 
 
 
 
 
 
1. Yorug’lik tezligi
сек
см
а
/
10
88
,
2
10

2. Tortishish doimiysi
2
3
8
/
10
67
,
6
КПС
М


3. Vodorod atomining massasi
2
10
66
,
1
24


4. 
Ste Stefan doimiysi
4
2
5
/
10
67
,
5
градус
см
см
эрг




5. Vin siljishi qonunidagi doimiylik 
градус
А

7
10
90
,
2

6. Yer masssasi 
2
10
96
,
5
27

7. 
Yer Yer ekvatorial radiusi
см
8
10
378
,
6

8. Tropik yil 
сутка
2422
,
365
9. Siderik yil 
сутка
2564
,
365
10. Ekvatorning 
ekleptikaga 
og’ish 
burchagi 
)
1900
(
5
.
9
27
23
m
h
11. Ekleptika bo’yicha prosessiya 
)
1900
(
1
,
26
50
11
йилда
12. Oyning o’rtacha masofasi 
см
10
10
844
,
3

13. Oy massasi 
2
10
35
,
7
25

14. Oy radiusi
см
8
10
74
,
1

15. Quyosh massasi 
2
10
99
,
1
33

16. Quyosh radiusi 
см
10
10
96
,
6

17. Quyosh yorqinligi 
сек
эрг
/
10
86
,
3
33

18. 1 astronomik birlik (a.ye)
1,496.10
13
sm 
19. 1 yorug’lik yili 
)
.
(
10
324
,
6
10
461
,
9
4
17
б
а
см



20. 
1 1 parsek (PS) 
см
б
а
йили
ёруг
18
5
10
086
,
3
)
.
(
10
0626
,
2
.
262
,
3





21. Galaktika radiusi
15.000 – 20.000 MS? 
22. Galaktika markazidagi qalinlik 
5000 MS? 
23. Galaktika markazidan Quyoshgacha 
bo’lgan masofa 
1000 KPS 
24. Quyosh va galaktika markazi orasidagi 
masofada 
galaktikaning 
aylanish 
tezligi 
250 km/sek 

---

146 
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va o’quv qo’llanmalar ro’yxati 
 
Asosiy darsliklar va o’quv qo’llanmalar 
 
19.
M.M.Dagayev, V.M. Charugen “Astrofizika” 1988 – yil, Moskva.
20.
Nuritdinov S. A. Galaktik astronomiya kursi. Ma’ruzalar matni, O’z MU 2000 
21.
T. B. Borkova, V. A. Marsakov Izbrann’ye zadachi po zvezdnoy astronomii, 
Rostov – na donu, 2008 
22.
Efremov Yu. N. Ochagi zvezdo obrazovaniya v galaktikax. M.: Nauka, 1989 
23.
J. Binney, M.Merrifield Galaktik astronom, Princeton University Press, 1998 
24.
J. Binney, Scott Tremeine Galaktik Dynamics: Second edition,Princeton 
University Press, 2008 
25.
Galakticheskaya astronomiya (N. Ya.Sotnikova, kurs leksiy) http;//www.astro. 
spbu. Ru/staff/nsot/ Teaching/galast/galast.html 
26.
 
www.astronet
.ru/db/boobks/ 
27.
M. N. Dagayev Astrofizika, 1988 
Qo’shimcha adabiyotlar 
19.
I.K.Novikov “Evolyusiya VSelennoy” Moskva, 1986 – yil.
20.
Nuritdinov S. N.Samon Yo’li (fizikasi). Toshkent, FAN. 1989 
21.
Voronsiv – Velyaminov B. A. Sbornik zadach I prakticheskix iprajneniy po 
astronomii. M. Nauka. 1974 
22.
Marochnik L. S. suchkov A.A. Galaktika.M.: Nauka,1981 
23.
Agekyan T.A. Zvezd’. Galaktika, Metagalaktika, M, Nayka, 1982 
24.
Fizika kosmosa, Malenkaya ensiklopediya. Pod red, akad. R.A. Sunyaeva. M; 
IE, 1986 
25.
Xodj P. Galaktiki. M.; Nauka, 1990 
26.
Suchkov A. A. Galaktiki; znakom’e I zagadochn’e. M.; Nauka, 1988 
27.
Mirtadjiyeva K.T. Disser, na soiskanie uch. step. kan. fiz – mat. Nauka, 2002 
Uslubiy qo’llanmalar: 
 
3.
Alimov T.A., Maxmudov B.M. “Kosmik nurlar fizikasi”. SamDU, 2007 
4.
Alimov T.A., Maxmudov B.M., «Astronomiya asoslari». Samarkand, 2003.
 
 
 
 
 
 

---

147 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

148