Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

 
Евроосиѐ. Геосиѐсий код
– Евроосиѐ қитъаси классик 
геосиѐсий 
концепцияларда 
марказий 
ўринни 
эгаллайди. 
Геосиѐсатда кенг маънода – Шарқни, тор маънода – Россияни 
билдиради. Евроосиѐда ўтмишдаги империяларнинг асосий 
геостратегик мақсади кенг ҳудудлар ва йирик коммуникацияларни 
назорат этишдан иборат бўлган. Ақл-идрок ва капиталнинг 
бирлашуви инсоният тарихида биринчи марта Евроосиѐ қитъасида 
амалга оширилган. Натижада Европада капитализм пайдо бўлди. 
Жаҳоннинг 3та иқтисодий ва технологик тараққиѐт марказидан 
иккитаси – Ғарбий Европа ва Осиѐ-Тинч океани минтақалари 
ҳозирги Евроосиѐда жойлашган. Жаҳон аҳолисининг 75 фойизи, 
жаҳон ЯИМнинг 60 фойиздан кўпроғи, энергия манбаларининг 80 
фойизи Евроосиѐ ҳиссасига тўғри келади. Классик геосиѐсат 
назариялари ва концепцияларининг кўпчилигида Евроосиѐ устидан 
назорат энг муҳим масалалардан бири сифатида тавсифланади. 
Энергия нақлиѐти устидан назорат Евроосиѐ геосиѐсатининг муҳим 
омилидир. 
 Евроосиѐ доктринаси
– “Талассократия” (денгиз қудрати) 
мафкурасига асосланадиган атлантизм концепциясидан фарқли 
ўлароқ, 
евроосиѐчилик 
“теллурократия” 
(қитъа 
қудрати) 
тамойилига асосланади. Славянпарастларнинг Россиянинг юксак 
тарихий миссияси тўғрисидаги ғоялари евроосиѐчиликнинг 
шаклланишига кучли таъсир кўрсатган. 
 Евроосиѐчилик
– С.Аверинцевнинг айтишига қараганда, бу – 
“фалсафа билан сиѐсатнинг таҳликали туташувида тафаккурий 
ҳаракат этиш”дан иборат. Оқ гвардиячи муҳожирлар орасида 
туғилган евроосиѐчилик доктринаси янги рус дунѐқарашини ишлаб 
чиқиш негизида 1917 йилги октябрь тўнтаришини таҳлил этишга 
уринишдан иборат эди. “Умумхристиан православияси”га 
асосланган бу “географик материализм”ни уларнинг баъзилари 
аксилевропа тоталитар таълимоти деса, бошқалар Россиянинг 
келажаги учун лойиҳа деб ҳисобладилар.