Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

Халқаро муносабатлар
– Жаҳон тартиботини шакллантирувчи 
давлатлар ва жаҳон сиѐсатининг бошқа қатнашчилари орасидаги 
ҳарбий-сиѐсий, сиѐсий, иқтисодий ва бошқа муносабатлар. Халқаро 
муносабатларда давлатлараро муносабатлар асосий рол ўйнайди. 
Давлатлараро муносабатларда (сиѐсатда) “халқлар дўстлиги”, 
“байналмилал бурч”, “оғайниларча ѐрдам” деган тушунчалар 
бўлмайди, фақат давлат манфаатлари бўлади холос. Халқаро 
муносабатлар халқаро ва миллий хавфсизликни таъминлашнинг 
муҳим соҳасидир. 
Халқаро муносабатлар Кенгаши (ХМК)
– Американинг энг 
нуфузли ноҳукумат ташкилоти. У АҚШ сиѐсий элитасини 
шакллантиришга кучли таъсир ўтказади. Миллий чегараларни 
бекор қилиш ва глобал сиѐсий ва иқтисодий жараѐнларни 
бошқаришга қодир Жаҳон Ҳукуматини барпо этиш тарафдори 
бўлиб чиқмоқда. Бу ташкилот Рокфеллер оиласи банкирлари 
гуруҳи 
томонидан 
бунѐд 
этилган. 
Америка 
либерал 
байналмилалчилик геосиѐсатининг назарий асосларини яратган 
И.Боумен 1917–1950 йилларда Кенгашни бошқарди. Кенгаш 1973 
йилда “Уч томонлама комиссия”га асос солди. Бу комиссия

---

502 
Ғарбнинг стратегик режалаштириш қароргоҳига айланди. Кенгаш 
1922 йилдан буѐн “Foreign Affairs” журналини нашр қиляпти. Бу 
журнал халқаро муносабатлар соҳасида жаҳонда энг нуфузли 
нашрлардан бирига айланди. 
Халқаро террорчилик
– Ижтимоий жиҳатдан жаҳон миқѐсида 
хавфли бўлган хатти-ҳаракатлар мажмуи. Халқаро террорчилик 
бегуноҳ кишиларнинг қони беҳуда тўкилишига сабаб бўлади, 
давлатлар ўртасидани сиѐсий, иқтисодий, маданий ва бошқа 
коммуникацияларни бузади. Террорчилик жаҳон сиѐсатининг 
субъектига айланди ва халқаро муносабатларга реал таъсир кўрсата 
бошлади. 2001 йил 11 сентябрдаги террорчилик ҳаракати ҳозирги 
халқаро муносабатлар ва халқаро хавфсизлик системасига жиддий 
зарба берди. Оддий фуқаролар тасодифий равишда ѐки махсус 
танланган тарзда (ўзига хос тимсол ѐки вакил сифатида) 
террорчилик қурбонига айланадилар, террорчилик акти эса, 
қандайдир хабар, ишора бўлиб хизмат қилади. Жаҳон 
террорчилигининг умумий “бюджети” 7 дан 30 миллард долларгача 
баҳоланади.