Algebraik ifoda. Algebraik

 

 

 

 

 

 

 

 

15.  Piramidaning asosiga parallel tekisliklar bilan hosil qilingan kesimlari 

haqidagi teoremalar. Muntazam piramida. 

 

16.  Geometrik jism hajmi, sirtining yuzi va og'irlik markazi. 

Parallelepipedlar, prizmalar va piramidalar. 

 

17.  Muntazam ko'pyoqliklar. Ko'pyoqliklar proyeksiyalari va yoyilmasi. 

Sodda ko'pyoqliklarning kombinatsiyalari. 

 

19.  Aylanma jismlar. Silindrlar va konuslar. *Simpson 

formulasi. Tor. Sfera va shar. Ularning qismlari. *Gyulden teoremalari. 

 

Silindrik sirtlar 

1. To'g'ri doiraviy silindr. Bizga l chiziq va m to'g'ri chiziq berilgan bo'lsin. 

1 - t a ' r i f. Berilgan m to 'g 'ri chiziqqa parallel va I chiziqni kesib o 'tuvchi a to 'g'ri chiziqning 

harakati natijasida hosil bo 'Igan sirt silindrik sirt deyiladi (21.1- chizma). 

Bunda m to'g'ri chiziq — silindrik sirtning yasovchisi, I chiziq esa uning yo 'naltiruvchisi deyiladi. 

Yo'naltiruvchiga bog'liq ravishda silindrik sirtlar: a) ellip-tik, b) parabolik, d) giperbolik tipdabo'lishi 

mumkin (21.2-chizma). 

2- ta'rif. Doiraviy silindr deb, parallel tekisliklarda yotuvchi ikkita teng doira va yasovchilari berilgan 

tekisliklarga perpendikular bo 'Igan silindrik sirt bilan chegaralangan geometrikjismga aytiladi. 

Bunda parallel tekisliklarda yotgan doiralar silindrning asoslari, silindrik sirt esa uning yon sirti 

deyiladi. Silindr asoslarining markazlarini tutashtiruvchi 

kesma (21.3- chizma) silindrning 

o'qi deyiladi. To'g'ri doiraviy silindrlar qaralganda, 

o'qning uzunligi silindrning balandligiga teng 

bo'ladi: 

Silindr asosining radiusini R bilan belgilaymiz, ya'ni OA=R . 

Silindrning

o'qi orqali o'tkazilgan tekislik uning o 'q kesimi deyiladi. Silindrik sirtni

yasovchi 

bo'yicha qirqamiz va tekislikka yoyamiz (21.4- chizma). Natijada, silindrning

to'g'ri to'rt- 

burchak va ikkita doira — silindrning asoslaridan tashkil topgan yoyilmasini hosil qilamiz.