Aleksandr Konstantinovich Glazunov

Kamer-vokal  musiqasi . 

 

Kamer  musiqasi  tushunchasi  italyancha  “kamera”  so’zidan  olingan 

bo’lib, xona ma’nosini bildiradi. 

Qadim  zamonlarda  konsert  zallari,  filarmoniyalar  hali  ochilmagan  paytda, 

shinamgina bir xonadonlarda musiqa xavaskorlari yig’ilib, ishtirokchilar soni 

ko’p  bo’lmagan,  hajmi  ihcham,  uzoq  davom  etmaydigan  asarlarni  ozchilik 

tinglovchilar  uchun  ijro  etib  berardilar.  Bu  turdagi  musiqa,  cherkov 

---

 

6 

musiqasiga  muqobil  bo’lib,  dunyoviy  musiqaning  shakllanishiga  zamin 

yaratgan. 

Kamer  musiqasi  ikki  turga  bo’linadi.  Bir  yoki  bir  necha  cholg’u 

asboblar  uchun  yozilgan    kamer  cholg’u  musiqasi  va  yakka  ovoz,yoki  bir-

necha ovozlar uchun yozilgan kamer-vokal musiqasi. 

Vokal musiqasida  romans, qo’shiq, serenada kabi janrlar mavjud. Ular 

odatda mayda shaklda- oddiy ikki-uch qismli yoki bandli shaklda yoziladi. 

 Romans  so’zining  o’zagi    “romance”  degan  lotin    so’zidan  olingan  bo’lib, 

“roman tillar guruhiga mansub” ma’nosini anglatadi. Aniqrog’i, roman tilida, 

ya’ni    “ispan  tilida  ijro  etiladigan”  ma’nosida  ishlatiladi.  Xakiqatdan  ham, 

ushbu  atama  Ispaniyada  dunyoviy  qo’shiqlar  keng  tarqalib  ketgan 

zamonlarda  paydo  bo’lgan.  Katolik  davlatlarda  cherkovda  aytiladigan 

qo’shiqlar doimo lotin tilida  ijro etilgan bo’lsada, dunyoviy qo’shiqlar faqat 

ispan  tilida  ijro  etilardi.  Romansalr-  cholg’u    jo’rligidagi  ovoz  uchun  

pyesalar-  Ispaniyadan  chiqib,  butun  Yevropaga  tarqalib  ketgan.  Rossiyaga 

yetib  kelganda,  ispan  tilida  ijro  aytilmasa  ham,  atamaning  o’zi  saqlanib 

qolgan.  Aksariyat  hollarda  fransuz  so’zalarga  aytiladigan  asarlar  shunday 

nom bilan yuritila boshlagan. Ayni shu paytda rus so’zlar bilan aytiladigan 

pyesalar-  “rossiyskiye  pesni”,  ya’ni  Rossiya  qo’shiqlari  deb  nomlanardi. 

Keyinchalik  kompozitorlar  rus  shoirlarning  so’zlariga  romanslarni  yarata 

boshlaganlar. 

Borgan  sari  shahar  turmush  tarzida  ijro  etiladigan  shahar  maishiy  qo’shig’i 

va romans kabi mayda vokal janrlar shakllanadi. 

 

Qo`shiq  -  bandli  shaklda  yozilgan,  band  va  naqoratdan  iborat  asar. 

Bandi  asosan  davriya  shaklida    tuzilib,  so’z  matniga    to’g’ri  kelgan  va 

mazmun – mohiyatiga  mos tushadigan holda yoziladi.