ҲАЛҚаро иқтисодиётда бутунжаҳон савдо ташкилотининг ўрни ва аҳамияти

AБУ РАЙХОН БЕРУНИЙ НОМИДАГИ ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ТЕХНИКА УНИВЕРСИТЕТИ “ ЭЛЕКТРОНИКА ВА АВТОМАТИКА ” ФАКУЛЬТЕТИ “ МСМСМ” ЙУНАЛИШИ “СТАНДАРТЛАШ АСОСЛАРИ” ФАНИДАН МУСТАКИЛ ИШ Мавзу: БУТУНЖАҲОН САВДО ТАШКИЛОТИ Бажарди: 108-14гр. Алибоевa A Кабул килди: Султонова Ю ТОШКЕНТ 2016

ҲАЛҚАРО ИҚТИСОДИЁТДА БУТУНЖАҲОН САВДО ТАШКИЛОТИНИНГ ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ

Савдо ва тарифлар бўйича бош келишув (ГАТТ) халқаро савдонинг бож тариф жиҳатларини тартибга солувчи энг муҳим тузилмадир. Президентимиз айтганларидек Бутунжаҳон савдо ташкилоти жаҳон савдосининг ҳозирги тизимини бошқаришда марказий ўринни эгаллаб турибди. Савдо ва тарифлар бўйича бош келишув (ГАТТ) 1948 йил 1 январдан бошлаб фаолият юритиб давлатлараро товар айланмаси ҳажмининг кенгайтириш мақсадида халқаро савдонинг барқарор фойдаларини қарор топтириш энг асосий қоидаси дискриминация қилмаслик тамойилидир.

Савдо ва тарифлар бўйича бош келишув (ГАТТ) Бутунжаҳон савдо ташкилоти (БСТ) ўз фаолиятини кўп томонлама давра учрашувларини ташкил этиш орқали ўтказади. Ҳар бир давра учрашуви халқаро савдони ривожлантиришга қаратилиб, маълум бир глобал масалани ечишга қаратилган бўлади. Бутунжаҳон савдо ташкилоти ташкил этилгандан бери ўтган давр ичида шундай давра учрашувларидан 8 таси ўтказилди.

Мисол учун биринчи давра учрашуви 1947 йил Женева шаҳрида ташкил этилиб, бу учрашувда бож тарифларини пасайтириш масаласи ҳал қилинди. Иккинчи учрашув ана шу масалани ҳал қилишни давом эттиришга қаратилган бўлиб, Франциянинг Аннесия шаҳрида 1949 йил бўлиб ўтди. Бож тарифларини пасайтириш масаласи шу ташкилотга аъзо бўлган мамлакатларни ташқи савдоси учун долзарб масалалардан бири бўлгани учун ҳали бу масалани ечиш ГАТТнинг кейинги раундларида ҳам давом эттирилган. Хусусан 1950 йили Англиянинг Токки шаҳридаги раундида, 1956 йили Женева шаҳридаги раундда 1960-1961 йиллардаги Женевадаги Диллонд раундларида шу масала ҳал қилинди.

Бугунги кунда дунёдаги 153 мамлакат Бутунжаҳон Савдо Ташкилотига аъзо бўлиб, улар Уругвай раунди давомида эришилган келишувларга мувофиқ иш кўрадилар.