Akusherlik va ginekologiyada hamshiralik ishi

9.4.4. Buqoq va homiladorlik
Homiladorlikdagi buqoq kasalligi akusherlikda hamda perinatal 
endokrinologiyada m uhim m uam m o hisoblanadi. M a’lumki 
homiladorlik qalqonsimon bez faoliyatini kuchayishi va tireoid 
gormonlarning ajrab chiqishi oshib borishi bilan birgalikda o ‘tadi. 
Tireoid gorm onlar hom ila rivojlanib borgan sari platsenta orqali 
onadan homilaga, hom iladan onaga o ‘tib turadi. Qalqonsimon 
bezning ona hamda bolada normal faoliyati homiladorlikning yaxshi 
kechishi va homilaning to ‘g‘ri rivojlanishiga ta ’sir ko‘rsatadi.
Toksik diffuz buqoqda qalqonsimon bezning o ‘sishi (giper- 
plaziya) natijasida kattalashib boradi. Faoliyati kuchayishi natijasida 
barcha a ’zo va sistemalar faoliyatiga ta ’sir ko‘rsatadi.
Toksik diffuz buqoq hom iladorlikda 0,05 dan 8% gacha, 
ko‘pincha, yosh ayollarda uchraydi. Homiladorlikda yurakning tez 
urishi, tajanglik, ko‘p terlash, toliqish, uyquning buzilishi, ba- 
danning qizishi, qo‘l titrashi, ko‘zning chaqchayishi, bezning turli 
darajada kattalashishi, pulsning minutiga 100 dan oshib ketishi bilan 
birga kechishi ko‘pgina asoratlarga olib kelishi mumkin. Bularga erta 
bola tushish xavfi (6—8 hafta) ham qo‘shiladi. Bunday xavf homila 
muddati kattalashganda ham kuzatilishi mumkin. Shuning uchun 
ham hom ilador m untazam akusherlik kuzatuvida bo ‘lishi kerak.
Ilk va chilla toksik buqoq kasalligiga chalinganlar hom ilador- 
larning 40% ida uchraydi.
Tireotoksikoz b o ig a n ayollarda tug'uruq jarayonida ham 
asoratlar uchrashi mumkin. 10—20 
%
ayollarda vaqtdan oldin 
tug'ish kuzatiladi, yoki m uddatida o ‘tayotgan tug‘uruq shiddatli 
o ‘tishi mumkin. Diffuz buqoqda qon ivishining susayishi ham da 
shiddat bilan o ‘tadigan tu g ‘uruq natijasida qon ketish xavfi 
kuzatiladi. Bunday homiladorlarda qon ketishining oldini olish 
choralari ko‘rilishi kerak bo'lib, ular homiladorlik patologiyasi 
bo‘limlarida kuzatiladi va davolanadi.
Diffuz buqog‘i bo'lgan onadan tug‘ilgan bolada markaziy asab 
va endokrin sistemalarning o ‘zgarishi kuzatiladi. Bularga gidro- 
sefaliya, mikrosefaliya, Daun kasalligi, gipotireoz kiradi.Xulosa 
qilib aytganda, diffuz buqog'i bo‘lgan ayol turg‘un remissiya vaqtida 
hom ilador b o ‘lishi mumkin b o ‘lib, yengil shakllarda qalqonsimon 
bez faoliyatini normallashtirish maqsadida homiladorlik davrida davo 
choralari ko‘riladi. 0 ‘rtacha og‘ir shakllarda esa tezkor davo 
o ‘tkaziladi, natijasiz hollarda esa homila olib tashlanadi yoki operativ 
usul qo ‘llaniladi.
131

---

Homilador ayol shartli ravishda akusher, endokrinolog kuza­
tuvida bo‘lishi, tug‘ilgan bola esa pediatr, endokrinolog, nevropatolog 
kuzatuvida bo‘lishi kerak.