Akusherlik va ginekologiyada hamshiralik ishi

8 — M. A. Fozilbekova, X. S. Zaynitdinova
113

---

II d a r a j a qusishning o ‘rtacha og‘ir turi hisoblanadi. Bunda 
homilador ayol 6—10 martagacha qusib, tana og‘irligining 3 kg 
dan ko‘prog‘ini yo'qotadi, Q /B pasayib, puls kamayadi. Siydikda 
aseton paydo bo‘ladi.
III d a r a j a qusishning og‘ir turiga kiradi. Hom ilador ayol 
bir kecha-kunduzda 20—25 martagacha qayd qiladi. Bu holat 
ovqatlanishga bog'liq bo'lm asdan, arzimas harakatlar ham qusish 
refleksini chaqiradi. Ayol suv ham icha olmaganligidan keskin 
suvsizlanadi. Teri qoplamlari, shilliq pardalari quruqlashadi, tana 
harorati 38°C gacha ko'tariladi. Puls tezlashgan, Q /B pasaygan, 
diurez kamaygan holatda bo'ladi. Siydikda oqsil va aseton paydo 
bo'lib, suv—tuz balansi buziladi.
I darajali qusishda davolashni uy sharoitida olib borish ham 
mumkin. Buning uchun ovqatlanish bir m e’yorda bo'lishi, MNSga 
ta ’sir etuvchi davolash-muhofazalash tartibi olib boriladi. Ovqat 
homilador ayol xohishiga ko'ra, kam miqdorda tayyorlanadi. Ovqatni 
sovuq holatda, yotib iste’mol qilish tavsiya etiladi. Homilador ayol 
ko'proq dam olishi, uyqusi uzoqroq bo'lishi foydali.
II—III darajali qusayotgan ayol statsionar sharoitida davolanadi. 
Davolashda MNSga elektr-uyqu yoki elektr-analgeziya bilan ta ’sir 
etiladi. Bu bemor yotgan xonaga boshqa bemor qo'yilmaydi. Xona 
yaxshi shamollatilishi, yoqimsiz hidlar bo'Imasligi shart. Homilador 
ayol terisi, og'iz bo'shlig'i toza bo'lishi, uning ichki kiyimlari 
tez-tez almashtirilishi zarur.
Organizm suvsizlanishining oldini olish uchun infuzion 
terapiya qo'llaniladi: 5—7 kun davomida homilador ayolga 1000— 
1500 ml Ringer-Lokk eritmasi 5 %li 3—5 ml askorbin kislota eritmasi 
bilan, 5 %li glukoza eritmasi (4 g glukozaga 1 ТВ insulin bilan) 
yuboriladi. Qusish m arkazini torm ozlantirish uchun serukal, 
torekan, droperidol kabi dori vositalari buyuriladi. Bir vaqtning 
o'zida В guruh vitaminlar, antigistamin preparatlari (suprastin, 
tavegil, diazolin) ham beriladi. Qusishning og'ir turida bemorlarga 
tezkor terapiya bilan birgalikda oziqlantimvchi huqnalar buyuriladi.
Homiladorlik kechki toksikozlari
butun gestozlaming 2—14 % 
ini tashkil etib, odatda, somatik kasalliklar bilan xastalangan 
ayollarda uchraydi. Gestozlaming quyidagi turlari aniqlangan:
— hom iladorlar shishi — istisqo;
— nefropatiya;
— preeklampsiya;
— eklampsiya.
Olib borilayotgan ko'plab ilmiy izlanishlarga qaram asdan
114

---

kechki toksikozlar etiologiyasi yaxshi o ‘rganilmagan. Biroq shu 
narsa aniqki, bu homiladorlik bilan bog‘liq va qaysidir kasallik bilan 
og'rigan ayollarda paydo bo'ladi.
Kechki toksikozning 4 shakli bir-biri bilan o'zaro bog'liq bo'lib, 
kech aniqlangan yoki davolanmaganda bir-biriga o'tib boraveradi.