Akusherlik va ginekologiyada hamshiralik ishi

XIX
B O B
AYOLLAR JINSIY A’ZOLARI­
NING SHIKASTLARI
A y o llar jin siy a ’z o la rin in g sh ik a stla ri q u yidagi tu rla rg a
boiinadi:
1) tashqi jinsiy a ’zolar va qinning shikastlari;
2) bachadon shikastlari;
3) oqm a yaralar.
19.1. Tashqi jinsiy a’zolar va qinning shikastlari
Tashqi jinsiy a ’zolarning shikastlarini tu g 'u ru q yoki abort 
paytida, shuningdek, m exanik shikastlarda va ayol zo'rlan gan da 
kuzatiladi. Jinsiy a ’zolar shikastlarida shikastlangan sohada og'riq, 
qon ketishi, gem atom a hosil bo'lishi (to'qim a orasiga qon quyilishi) 
kuzatiladi.
Klitor, katta va kichik jinsiy lablar, oraliq, qin dahlizi va qin 
shikastlanishi m um kin. Ayniqsa, klitor shikastlanganda k o 'p qon 
ketadi.
T ug'uruq paytida va m alakasiz qilingan abort natijasida oraliq 
va qin shikastlanishi m um kin. B unda oraliq (chot) va qin yorilib, 
qon ketadi. Q inning yorilishi gum bazgacha davom etishi va hatto, 
gum baz orqali qorin pardasiga yetib borishi m um kin.
Tashqi jinsiy a ’zolar va qinning yorilishi, hom ila suyagining 
sinishi, qovuq, siydik chiqarish kanali va to 'g 'ri ichakning shikast­
lanishi kabi shikastlar bir-biriga bog'liq holda sodir bo 'luvchi 
jarayonlardir.
T ug'uruq paytida oraliq katta hajm da yorilishi va to 'g 'ri ichak 
sfinkteriga o'tishi mum kin. Shikastlanish paytida qon ko'p ketganda 
va og'riq kuchli b o 'lg and a bem orda travm atik shok yuzaga keladi 
(bunda bem o r karaxt b o 'lib , tom iri tez uradi, arterial bosim i 
tushib ketadi, rangi oqarib, sovuq ter bosadi va hokazo). Q on 
ketishi, odatda, anem iyaga (kam qonlikka) olib keladi.
Agar jinsiy a ’zolarning shikastlanishi siydik yo'llari yoki to 'g 'ri 
ichakning shikastlanishi bilan birgalikda o 'tsa, siyish va ich kelishi 
buziladi. U shbu an am n ez va obyektiv tekshiruv (ginekologik 
tekshiruv) asosida tashxis qo 'yiladi. A ’zolarning shikastlanish 
darajasiga qarab, davolash tadbirlari olib boriladi.
214

---

S hikastlangan to 'q im a la rg a tegishli tayyo rgarlikd an so 'n g
ketgut va ipak choklar qo'yiladi. Agar gem atom a b o'lsa, u ni 
ochib qon chiqarib tashlanadi.
B em or shikastlanishi natijasida shok holatiga tushsa, unga 
qarshi kurashiladi. Q on o 'rn in i bosuvchi va og'riqsizlantiruvchi 
preparatlar qo 'llanad i, anem iyada gem otransfuziya o'tkaziladi.