Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua

«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS»
 
SCIENCECENTRUM.PL 
ISSUE 3 
ISBN 978-83-949403-3-1 
73
• maktabgacha ta‘lim muassasalari uchun pedagog kadrlarni tayyorlash va 
malakasini oshirish o‗quv reja va dasturlarini zamonaviy pedagogic texnologiya va 
metodlarni inobatga olgan holda takomillashtirish; 
• 2200ta maktabgacha ta‘lim muassasalarining moddiy-texnika bazasini 
mustahkamlash, jumladan qishloq aholi 
punktlarida yangi maktabgacha ta‘lim 
muassasalarini qurish, ularni zamonaviy talablarga javob beradigan inventar, 
uskunalar, o‗quv-metodik qo‗llanmalar, multimedia resurslari bilan ta‘minlash. 
Ushbu tadbirlarni amalga oshirish uchun jami 2,2 trillion so‗m mablag‗ ajratilishi 
ko‗zda tutilmoqda. 
O'zbekiston Respublikasi «Ta'lim to'g'risidagi qonun»ida hamda «Kadrlar 
tayyorlash milliy Dasturi» ta'lim tarbiya, shu jumladan maxsus ta'lim-tarbiya oldiga 
bir qator vazifalarni qo'ydi. Bulardan eng muhimlari - ta'limning yangi tizimiga 
qo'yilgan hozirgi davr talablaridan kelib chiqqan holda pedagogika, shu jumladan, 
maxsus pedagogika fanini yanada taraqqiy ettirish, rivojlanishida nuqsoni bo'lgan 
bolalarni jamiyatning faol a'zolariga aylantirish hamda maxsus pedagogika sohasida 
yetuk mutaxassislar tayyorlashdaniborat. 
Shuni ta'kidlash joizki, so'ngi yillarda O'zbekistonda murakkab nuqsoni 
bo'lgan bolalarga nisbatan e'tibor yanada kuchaytirilmoqda. Ulardagi nuqsonlarni 
erta aniqlash, hamda ta'lim-tarbiyasi uchun yetarli darajada shart-sharoitlar 
yaratilmoqda. 
Imkoniyati cheklangan bolalarning alohida o‘ziga xos guruhi - bir nechta 
nuqsonlarga ega bo‘lgan bolalardir. Ikki va undan ortiq rivojlanish nuqsoni o‘zida 
nafaqat nuqsonlar jamlanmasini namoyon qiladi, balki sifat 
jihatidan o‘ziga xos 
hisoblanadi va alohida tuzilishga egadir. Bunday bolalar alohida psixologik-
pedogogik yondashuvni talab qiladilar va rivojlanishning maxsus sharoitlariga 
muhtojdirlar. Bugungi kunga kelib, maxsus ta‘lim sohasidagi muhim muammolardan 
b
iri murakkab nuqsonli bolalarga ta‘lim va tarbiya beradigan muassasalarning 
yanada samarali sharoitlarini yaratish va izlashlar olib borishdan iboratdir. 
Maxsus pedagogika bo‘yicha adabiyotlarni tahlil qilib, rivojlanishdan orqada 
qolgan bolalarni o‘qitishning alohida aspektlarini F. F. Rau, V. I. Belyutkov, 
E. I. Leongard, N. F. Slezina, B. A. Volkova, Y. F. Arxipovalar ishlab chiqqanlar deb 
xulosa qilishimiz mumkin. 
Ta‘lim olish qobiliyati diagnostikasi bilan S. D. Zabramnaya, B. V. Zeygarnik, 
O. N. Usano
va va boshqalar shug‘ullanganlar. 
L. S. 
Vigotskiy fikricha: «Nuqsonli bolaning rivojlanish jarayoni ikki 
tomonlama jamiyatga bog‘liqdir: rivojlanishning ijtimoiy zaruriyatining birinchi tomoni 
nuqsonning ijtimoiy realizatsiyasi bo‘lsa, kompensatsiyasining ijtimoiy yo‘nalganligi 
ikkinchi tomonidir». 
O‘zbekistonda mujassam nuqsonli bolani rivojlantirish va korreksiya qilish 
masalalarini tadqiq qilish bu bolalardagi bilish jarayonlari kamchiliklarini 
korreksiyalash masalalari juda kam o‘ganilgan sohalar sirasiga kiradi. 
Murakkab nuqsonli bolalarni o‘qitish muammolari bo‘yicha maqsadga 
yo‘naltirilgan, o‘z vaqtida olib boriluvchi tibbiy yondoshuv, psixologik-pedogogik 
korreksiya, ijtimoiy ish bunday kotegoriyaga kiruvchi bolalarning shaxsiy rivojlanishi 
shaxs sif
atida komol topishi dinamikasiga ijobiy ta‘sir ko‘rsatadi hamda salbiy 
oqibatlarning paydo bo‘lishining oldini oladi. 
Aynan ularning faoliyati jarayonidakeyingirivojlanishuchunimplushosilqiliadi. 

---