Актуальные научные исследования в современном мире iscience. In. Ua

«MODERN SCIENTIFIC CHALLENGES AND TRENDS» 
SCIENCECENTRUM.PL 
ISSUE 4(38) PART 1 
ISBN 978-83-949403-3-1 
 
13
Sho`rolar inqilobidan so`ng, 1920-yilda Buxoro respublikasi tashkil topgandan keyin, 
ma’muriy jihatdan viloyat, tuman va kentliklar tashkil topadi. Qashqadaryo vohasidagi qarshi 
bekligi o`rnida Behbudiy viloyati, G`uzor bekligi o`rniga G`uzor viloyati, Kitob, Chiroqchi, 
Shahrisabz va Yakkabog` bekliklari hududida Shahrisabz viloyati tashkil etildi. Vohaning cho`l 
hududlarida boshqaruv tizimida elbegilar faoliyat ko`rsatishgan. 1925-yil 1-oktyabrdan 
Qashqadaryo vohasi G`uzor, Qarshi va Shahrisabz viloyatlaridan iborat edi [2, b. 109].
Bu qisqa davr ichida vohadagi ko`plab ma’muriy o`zgarishlar voha aholisining 
demografik va etnik tarkibida sezilarli darajada ta’sir etadi. Statistik ma’lumotlarga ko`ra, XX asr 
boshlarida Qashqadaryo vohasida jami 343359 kishi ro`yxatga olingan bo`lib, shulardan 
300239 nafari o`zbek, 21984 nafari tojik, 7947 nafari arab, 4769 nafari rus, 4094 nafari 
turkman, 855 nafari Buxoro yaxudiylari, 694 nafari rusiyzabon yaxudiylar, 661 nafari tatar, 617 
nafar lo`li, 497 nafari ukrain, 289 nafari uyg`ur, 87 nafari arman, 60 nafari fors, 44 nafari polyak, 
40 nafari nemis, 32 nafari belorus, 32 nafari moldavan, 30 nafari afg`on, 28 nafari gruzin, 19 
nafari latish, 16 nafari lezgin, 10 nafari eroni, 10 nafari qirg`iz, 10 nafari chuvash, 4 nafari qalmiq, 
4 nafari litov, 4 nafari qashg`ar, 3 nafari qozoq, 2 nafari chex, 2 nafari bolgar, 2 nafari eston, 2 
nafari votyak, 2 nafari xitoy, 2 nafari usmonli turk, 2 nafari hind, 245 nafari millati aniq 
ko`rsatilmagan aholi, 1 nafari rumin, 1 nafari fin, 1 nafari osetin,1 nafari turk millatiga mansub 
aholi sanalgan. Bundan tashqari 96 nafar chet el fuqorosi ham ro`yxatdan o`tgan (Всесоюзная 
перепись населения 1926 года. УзССР: народность (родной язык, возраст, грамотность. 
М.: Изд. ЦСУ СССР, 1928. Т. XV. – C. 24) [3, b. 102-103].
Shuningdek, Qashqadaryo vohasi bo`yicha urug`-qabilalar joylashuvi va sonini aholi 
ro`yxati bo`yicha taxlil qilib, umumlashtirilgan quyidagi raqamlarni keltirish joizdir: voha 
bo`yicha mang`itlar – 32223 kishi, saroylar – 12509 kishi, naymanlar – 291 kishi, turkmanlar – 
935 kishi, xitoylar – 470 kishi, qirg`izlar – 432 kishi, mitanlar – 95 kishi, qo`ng`irotlar – 20940 
kishi, kenagaslar – 31457 kishi, turklar – 3000 kishi, qirqyuzlar – 1625 kishi, qiyotlar–890 kishi, 
qalmoqlar–65 kishi, qovchinlar – 4640 kishi, qutchilar – 6112 kishi, mo’g’ullar – 155 kishi, 
eroniylar – 400 kishi, mojarlar – 1295 kishi, totorlar – 45 kishi, xo’jalar – 3621 kishi, turkman 
urug’laridan aymoqlar – 269 kishi, sayotlar – 95 kishi hamda hardurilar – 8110 kishi, mirishkorlar 
– 90 kishi yashaganlar [4, b. 101]. 
XX asr boshlarida Qashqadaryo vohasidagi aholining tarkibi turli millat va elatlardan, 
etnik tarkibi esa turli-tuman urug`lardan iborat ekanligini ko`ramiz. Bu davrdagi aholining tarkibi 
haqidagi to`g`ri va to`liq ma’lumotlar 1917, 1926-yillarda o`tkazilgan aholi ro`yxatida 
uchratishimiz mumkin. Bu davrdan oldingi davrda voha aholisi va uning etnik tarkibini 
o`rgangan mahaliy va chet el tadqiqotchilari ma’lumotlari voha aholisi haqida to`liq ma’lumot 
berrmasdan, vohadagi ma’lum bir urug` yoki hudud bilan cheklangan bo`lgan. Mustaqillik 
yillarida ham Qashqadaryo viloyati aholisining tarkibi va etnik tarkibini o`rganishda sezilarli 
ishlar amalga oshirilib kelinmoqda. Hozirgi kunda ushbu soha ilm ahli uchun dolzarbligicha 
qolmoqda.