Акт дан фойдаланиб математика фанини укитиш. Мавзу: Даража ва унинг хоссалари

---

MAVZU: NAVOIY G’AZALLARINING 
G’OYAVIY –BADIIY XUSUSIYATLARI

---

TA’LIMIY:
Navoiy g’azallarining g’oyaviy-badiiy xususiyatlari haqida
ma’lumot berish.
TARBIYAVIY:
RIVOJLANTIRUVCHI:
Talabalarr qalbida shoir me’rosiga hurmat tuyg’ularini shakllantirish,
ulug; ajdodlarimiz qoldirgan ma’naviy me’rosga
munosib voris bo’lib qolishga undash
Talabalarning mavzu bo’yicha mantiqiy tafakkurini boyitish, 
shoir g’azallarini o’rganish orqali talabalarni ma’naviy
kamolot sari yo’naltirish

---


Dars maqsadi
: Navoiy she`riyatining ko’lami haqida 
tushuncha berish, devonlar tartibi va tarkibi haqida 
ma`lumot, devon tahlili ko’nikmasi.

Dars vositalari
: 
zaruriy adabiyotlar, Alisher Navoiyning 
nashr ettirilgan asarlari (MAT, 1987-2003
), izohli lug’atlar, 
internet ma’lumotlari.

Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari
:
Blits so’rov, 
an`anaviy ma`ruza, suhbat, qisqa muddatli test.

Adabiyotlar
: A4, A5, A8, A9, A12, A13, Q15, Q25, Q28, 
Q56, Q58, Q71.

Darsning borishi

---

Bellashuv shartlari
1. Tezkor 
savol-javob
2. Ifodali 
g’azal yod 
aytish
3.Blits-so’rov 
o’tkazish
4. An’anaviy 
ma’ruza va 
suhbat uushtirish
5. Qisqa 
muddatli test

---

Reja:
1.Mumtoz poetika haqida umumiy ma'lumot. Ilmi 
balog‘a.
2.Ilmlar uchligi 
– mumtoz she'rni o‘lchash vositasi.
3.Navoiy davrida adabiy turlar. Nazm va nasrga 
munosabat. 
4.
Nazmning “e'joz maqomida” ekanligi.
5.
Navoiy poetikasi o‘zbek mumtoz poetikasining 
tarkibiy qismi sifatida.
Kursning maqsad va vazifalari. 

---


Alisher Navoiy o’zbek she`riyati tarixida g’azal janrini ham mazmun, ham shakl va ham badiiylik 
jihatidan yuqori cho’qqiga ko’targani sababli uni "G’azal mulkining sultoni" deb e`zozlaydilar. Shundan-
da, inglis sharqshunosi A.Gibb "Navoiy turkiygo’y shoirlar uchun ibrat va namunadir",- deb yozganda 
bu haqiqatni e`tirof etgan edi.

Alisher Navoiy g’azallarining mavzu doirasi keng. Ularda ishq (majoziy va haqiqiy), ijtimoiy, falsafiy, 
axloqiy mavzular shunchalik mahorat bilan yortilganki, natijada har bir g’azal badiiy tafakkurning o’ziga 
xos mujassamiga aylangan. Alisher Navoiy o’zining g’azallari bilan o’zbek she`riyatidagi g’azal yozish 
an`anasini rivojlantirdi va navoiyona uslubda yozilgan g’azallarni yaratdi. Navoiyona uslubda yozilgan 
g’azallar bir mavzuni keng va chuqur yoritish, ruhiy kechinmalarning samimiy va haqqoniyligi, pand-
nasihat yoki mav`izaning mavjudligi hamda badiiy tasvir vositalaridan nihoyatda mahorat bilan 
foydalanganlik bilan ajralib turadi. 

Alisher Navoiy o’z g’azallarida "ishq so’zi" (ishqdagi kuyish, yonishlar, ruhiy holat), "rindonalik" va 
"orifonalik" ning qorishganiga alohida e`tiborni qaratadi. Bu bilan g’azalnavislik ana`nasidagi 
uslublardan ijodiy ilhomlanish natijasida maydonga kelgan yangi uslubga- navoiyona uslubga ishora 
qilmoqda. SHuning bilan birga navoiyona uslubda turkiygo’y xalqlar og’zaki ijodidagi "turkiy" va 
"qo’shuq" nav`lari xususiyatlaridan ilhomlanish yo’nalishi ham ko’zga tashlanadi. Bas shunday ekan, 
Alisher Navoiy g’azallari ham forsiy, ham turkiy g’azal va "turkiyu qo’shuq"lar xususiyatlarining 
qorishuvi natijasida yaratilgan ajoyib asarlardir.

Alisher Navoiyning ana shunday ajoyib g’azallarida turli mavzular bilan birga ishq mavzusi alohida 
mavqega ega.

Alisher Navoiy she`riyati, jumladan g’azallarida ishq keng qirrali mavzu sifatida qalamga 
olingan, jumladan insonning insonga, tabiatga nisbatan bo’lgan ishq-muhabbati va, shuning bilan 
birga, Alloh taologa nisbatan bo’lgan ishqi masalalari yoritilgan. har ikkala ishq mukammal mujassam 
bo’lgan shaxsning komillikka-komil inson darajasiga erishuvi shoirning bosh maqsadi bo’lib 
hisoblanadi.

---