Aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

1. Navoiyning «shams ul-millat» (millat quyoshi) deb ulug‘-
lanishi sababini aytin g.
2. Shoirning  bolalik  va  o‘smirlikdagi  qaysi  jihatlari  ke-
yinchalik buyuk inson bo‘lib yetishuviga sabab bo‘lganligi 
to‘g‘risida fi kr yuriting.
3. Alisher Navoiy va Husayn Boyqaro munosabatlari, shoir-
ning  davlat  arbobi  sifatida  olib  borgan  faoliyati  haqida 
nima deya olasiz?
Savol  va  topshiriqlar:

---

173
«SAB’AI  SAYYOR»  DOSTONI
Beshinchi iqlim yo‘lidan kelgan musofi rning 
dostonorolig‘i
1
Aziz o‘quvchi! Endi e’tiboringizga «Хamsa» ning  to‘r-
tinchi dostoni bo‘lmish «Sab’ai sayyor» dan olingan par-
cha 
ni havola qilamiz. Agar «Hayrat ul-abror» da yaхlit 
bir voqea hikoya qilinmay, u fi kr-mulohaza, mushohada va 
tahlillardan iborat maqolatlardan, kichik hajmli hikoyat-
lardan tuzilgan bo‘lsa, bu doston keng qamrovli voqealarni 
o‘z ichiga olgan murakkab sujetli yirik epik asardir. Bun-
day asarlarda tasvirlar o‘zgarishi, voqealar almashinu-
vi o‘ziga хos tarzda bo‘ladi. Ya’ni voqealar bir makon-
dan boshqasiga o‘tganda, lavhalarning biri ikkinchisiga 
ko‘chganda zamonaviy epik asarlarda bo‘lganidek bob-
lar, bo‘limlar yoki sarlavhalar bilan ajratilmaydi. Shuning 
uchun mutolaa davomida Sizdan diqqat va sinchkovlik ta-
lab qilinadi. Garchi dostonning o‘zida bo‘lmasa-da, Sizga 
tushu nishni yengillatish uchun voqealar almashinuviga qa-
rab, biz ushbu parchani shartli ravishda olti qismga ajratib 
taqdim etdik. Avvalgi uch qismda har bir bayt ning satrma-
satr ma’nosini bermoqdamiz. Bundan maqsad: Sizda ol-
dingi mashg‘ulotlar orqali baytlarni tushunish va tah 
lil 
qilish ko‘nikmasini shakllantirish. Siz avval baytni diqqat 
bilan o‘qing, keyin uni satrlar ostida bugungi tilda beril-
gan mazmuni bilan misrama-misra solishtiring. E’tibor be-
ring: tushunilishi qiyin so‘zlar ma’nosi chiziq (defi s)  yoki 
«ya’ni» so‘zidan keyin kiritildi. Agar bunday so‘zlar bir 
necha marta takrorlansa, ma’nosi izohlanmay o‘z holicha 
qoldirildi. Qavs ichida esa misralarda bevosita bo‘lmasa-
da, bayt mazmunidan kelib chiqib qo‘yib olinishi kerak 
bo‘lgan so‘zlar kiritildi. Agar shu uch qism orqali bayt 
mazmunini chiqarishni puхta o‘zlashtirib olsangiz, keltiril-
gan parchaning qolgan qismini o‘zingiz mustaqil tushunib, 
tahlil qila olasiz. 
1
  Dоstоnоrоlig‘ – dоstоnchilik, dоstоn aytuvchilik. 

---

174