Aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «Temir yo’l transportida axborot tizimlari» kafedrasi “Raqamli texnika va mikroprotsessorlar”

Qo’shimcha adabiyotlar

1.Алиев М.М. Цифровая вычислительная техника и микропроцессоры

Учебное пособие. Т.: ALOKACHI. – 2010. – 87 стр.

2. Aliуev M.M.,Tulyaganova Z.X. Raqamli hisoblash texnikasi va mikroprotsessorlar. T. 2006

3. Белоусов А.И., Емельянов В.А., Турцевич А.С. Основы схемотехники микроэлектронных устройств. – М.: Техносфера, 2012.

4.www.Intel.cov

5.www.IBM.com

6.http// tashiit.uz.uch2.uz

KOMBINASTION QURILMALAR
9 - MA’RUZA

Multipleksor va demultipleksorlar

Ma'ruza rejasi
9.1. Multipleksorlar hususiyatllari va asosiy tushunchalari

9.2. Shifratorlar hususiyatllari va asosiy tushunchalari

Tayanch suz va iboralar: malumotlar selektori, kommutator, mantiqiy sxema, haqiqiylik jadvali, (4:1),(8:1), (16:1) multipleksorlar, encoder.
9.1.Multipleksorlar

Multipleksor so’zi “multiplexer”² so’zidan kelib chiqqan bo'lib, ko'p marotaba deb tarjima qilinadi.U bir nechta kirish shinalaridan kelib tushayotgan axborotni bitta chiqish shinasiga ixtiyoriy tartibda o’tkazishni ta`minlaydi.Multipleksor ikkita kirish guruhiga va bitta chiqishga ega. Kirishning bir guruhi - axborotli, ikkinchisi adresli (boshqaruv) hisoblanadi.Agar multipleksor Nta adres kirishidan iborat bo’lsa, u holda axborot kirishlarining soni 2N ga teng bo’ladi.

9.1 – rasm.Sxematexnik yechim

“1” “0” 2 raqam 2ⁿ bu erda n – sonni razryadi,yoki simlarni soni, yoki qo’rilmalarni soni.

S2	S1	S0
0	0	0
0	0	1
0	1	0
0	1	1
1	0	0
1	0	1
1	1	0
1	1	1

9.2 - rasmda oddiy multipleksor prinsipial sxemasi²,haqiqiy jadvali va mantiqiy sxemasi keltirilgan, u "ikkita liniya bittaga'' ko’rinishiga ega (2:1).

9.2 – rasm. Oddiy multipleksor prinsipial sxemasi

9.2c - rasmda keltirilgan variantda kirish zanjirlarini o’chirish bitta tashqi signal yordamida amalga oshiriladi. S=0, F=I₀ bo’lganda, S=1, F=I₁ bo’ladi. Bu prinsiplar murakkabroq multipleksorlarini yasash uchun asos bo’ladi.

9.3,9.4 - rasmlarda “to’rtta liniya bittaga” (4:1) multipleksorning mantiqiy strukturasi - TTL L155KP1 mikrosxemaning yarmi tasvirlangan. U uchta D0 - D3 axborot kirishlaridan ikkita A va V adres kirishlari va V ruxsat etuvchidan tashkil topgan. A kirishi chiqishga, V - katta razryadlarga tegishlidir.