Aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «Temir yo’l transportida axborot tizimlari» kafedrasi “Raqamli texnika va mikroprotsessorlar”

Varikap⁹

Varikap– bu o’zgaruvchan sig’im sifatida foydalanish uchun mo’ljallangan diod. Undan konturni sozlashda va teskari ko’chishda foydalanish mumkin. Teskari kuchlanishni o’zgartirganda varikapning sig’imini o’zgartirish mumkin.

2.8 – rasm.Varikap

2.9 – rasm.Varikapni sxemada belgilash

Yorug’lik tarqatuvchi diod va yarim o’tkazgichli lazer

Ulardan oqib o’tadigan tokni yorug’likqilish uchun mo’ljallangan. To’g’ri ko’chishda ishlatiladi. Lazer aniq konstruktiv jihatlari bilan ajralib turadi. Svetodiodni boshqarganda tokni diod orqali cheklash kerak. Tokni chegaralash resistor yordamida amalga oshiriladi.

Svetodiodni qo’shilishi mumkin bo’lgan holler 15.10 –rasmda ko’rsatilgan.

2.10 – rasm.Svetodiodni sxemada belgilash

Fotodiod

Fotodiod optik signalni elektron signalga o’zgartirish uchun mo’ljallangan.

Teskari ko’chishda signalni yaratish uchun qo’llanilishi mumkin. Yorug’lanish momentida fotodiodning teskari baland qarshiligi o’n barobargacha yoki bir barobar кОм gacha sezirarli kamayadi.

2.11 – rasm.Fotodiodni sxemada belgilash

Optron

Optron – bu kirish va chiqish zanjirlari optic bog’lanish bilan ulangan yarim o’tkazgichli uskuna.

Optronlarni ishlatiladigan komponentlarga qarab farqlash mumkin:

Diodli, tranzistorli, rezistorli.

Optronlar, ma’lumot uzatish jarayonida, signal manbaini va qabul qiluvchini galvanik yechimini ta’minlash kerak bo’lganda, keng qo’llaniladi.

Diodli optronni yoqish 15.12-rasmda ko’rsatilgan.

2.12 – rasm.Optronni sxemada belgilash

Boshqaruvchi tokni VD1 svetodiodiga ulaganda, VD2 fotodiodi bilan qabul qilinadigan, yorug’lik oqimi vujudga keladi. Ushbu dioddan shakllantiruvchi-kuchaytiruvchiorqali signal o’tganidan so’ng, qabul qiluvchi uchida mantiqiy birlikning darajasi shakllanadi.

Svetodiodda tok bo’lmasa, unda shakllantiruvchi-kuchaytiruvchining chiqishida mantiqiy nol shakllanadi.