Aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «Temir yo’l transportida axborot tizimlari» kafedrasi “Raqamli texnika va mikroprotsessorlar”

Impulsli diodlar⁹

Impulsli diodlar parazit sig’imlarning kichik qiymatlari va muhim bo’lmagan tashuvchilarni qisqa vaqtda tarqatishi bilan farqlanadi.

Diodlar qisqa vaqtda tiklanadi.
Stabilitron

Stabilitron kuchlanishni stabilizatsiya qilish uchun mo’ljallangan. Stabilitronni teskari ko’chishida p-n o’tishning ko’chki kirishi momentida stabilizatsiya vujudga keladi. Stabilitronning odatiy yoqilish sxemasi 15.13-rasmda berilgan.

2.13 – rasm.Stabilitron sxemasi

2.14 – rasm. Stabilitronni sxemada belgilash

Nazorat savollari

1. 
   Elektronikada qanday yarim o’tkazgich materiallar ishlatiladi?
   
2. 
   Anod bu nima?
   
3. 
   Katod bu nima?
   
4. 
   Yarimo'tkazgichli diodlar ishlash tamoyiliga ko'ra nimalarga bo'linadi?
   
5. 
   Optron qayerda ishlatiladi?
   

Asosiy adabiyotlar
1. 1.David Money Harris. Sarah L. HarrisDigital Design andComputer Architecture. Second Edition. ISBN: 978-0-12-394424-5. Morgan Kaufmann.2013. – 675 p.

2. Digital Electronics: Principles, Devices and Applications Anil K. Maini

© 2007 John Wiley & Sons, Ltd. ISBN-13: 978-0-470-03214-5, ISBN-10: 0470032146, стр.1-69.

3. Lessons In Electric Circuits, Volume IV – Digital

By Tony R. Kuphaldt,Fourth Edition, last update November 01, 2007. Стр.1-27.

Qushimcha adabiyotlar

1.Алиев М.М. Цифровая вычислительная техника и микропроцессоры

Учебное пособие. Т.: ALOKACHI. – 2010. – 87 стр.

2. Aliуev M.M.,Tulyaganova Z.X. Raqamli hisoblash texnikasi va mikroprotsessorlar. T. 2006

3. Китаев Ю.В. Основы цифровой техники.Учебное пособие: СПБ:СПбГУ ИТМО, 2007,87 с.

4.Хононбоев А.И., Халилов Н.А. Умумий электротехника ва электроника асослари. – Т.: «Узбекистон», 2000. – 446 б.

3 – MA’RUZA

YARIM O’TKAZGICHLI TO’G’RILAMOQCHILAR

REJA

2.1.To‘g‘rilagichli diodlar.

2.2.Ikki yarim davrli to‘g‘rilagich.

Tayanch suz va iboralar: o‘zgaruvchan tok, o‘zgarmas tok, yarim davr, to‘g‘irlangan tok qiymati, pulslanish koeffitsiуenti, ko‘prikli ikki yarim davrli to‘g‘rilagich, transformatorning ikkilamchi chulg‘ami.
3.1.To‘g‘rilagichli diodlar

To‘g‘rilagichli diodlar o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka o‘zgartirish uchun qo‘llaniladi⁹. Kichik va o‘rtacha quvvatli yassi diodlar radioapparatura, avtomatika tizimlari va hisoblash texnikalarini elektr ta'minlash sxemelarida keng ishlatiladi. Katta quvvatli diodlar dastgohlarni va mexanizmlarni harakatga keltiradigan elektr dvigatellarni o‘zgarmas tok bilan ta'minlash uchun ishlatiladi.

Elektron to’g’rilagichlar o‘zgaruvchan tokni o‘zgarmas tokka aylantirish uchun ishlatiladi.

3.1 - rasmda to‘g‘irlagich sxemasi ko‘rsatilgan. O‘zgaruvchan kuchlanish diod VD ga beriladi. Diod bir tomonlama o‘tkazgich bo‘lgani uchun yuklanish Ryu dan tok faqat musbat yarim davlarda o‘tadi (3.1 - rasm).Shuning uchun to‘g‘rilangan tok pulslanuvchi shaklga ega bo‘ladi.To‘g‘rilagichlar quyidagi parametr bilan tavsiflanadi:

3.1 – rasm. to‘g‘irlagich sxemasi

3.2 - rasm. Bitta yarim davrli to‘g‘rilagich:

tok va kuchlanishlarning grafiklari.
3.1.2.Bir to’g’rilagich diodning ishlashi

3.3 – rasm. Bir to’g’rilagich diodning grafiklari

1.To‘g‘rilangan kuchlanishning doimiy qismi.

Bitta yarim davrli to‘g‘rilagich uchun:

U₀ =0,45U₂

Bunda: U₂ - diodga berilgan o‘zgaruvchan kuchlanishning qiymati;

Uo – to‘g‘irlangan kuchlanish.