Akril kislotasi

5. Benzoy kislota olish
Probirkaga 1 g natriy benzoat soling va 5 ml suvda eriting. Eritmaga sulfat kislotaning 10% li eritmasidan cho‘kma hosil bo‘lishi tugaguncha tomchilab qo‘shing. Benzoy kislota cho‘kmaga tushadi. Cho‘kmani filtrlab, uni 2 marta sovuq suv bilan yuving va uni havoda quriting.

Akrilonitril yuqori molekular polimer moddalar olishda qim-matbaho xomashyo hisoblanadi. Undan olingan polimer moddalar tuproqning xususiyatlarini yaxshilashda ishlatiladi. Akril kislota polimerlaridan tayyorlangan emulsiyalar gazlama, yog‘och, qog‘oz fabrikalarida, tibbiyotda yopishqoq plastirlar ishlab chiqarishda va qurilishda alif o‘rnida ishlatiladi. Shu bilan birga, boshqa monomerlar bilan sopolimerlab jun tolasi o‘rnini bosadigan sintetik tola — nitron olinadi. Masalan, akrilonitrilni butadiyen bilan sopolimerlab benzinga chidamli sintetik kauchuk olinadi.

Olein kislota. Olein kislota yuqori molekulaga ega bo‘lgan to‘yinmagan bir asosli karbon kislota. U o‘simlik urug‘larida uchray-

digan moylar tarkibida keng tarqalgan. Olein bilan birga linol va linolen kislotalar ham uchraydi.

Olein kislotaning tuzilish formulasi quyidagicha:
10 9

CH ₃ CH _{2 7} CH C H CH _{2 7} COOH

U rangsiz, yog‘simon suyuqlik, suvdan yengil, havoda oksid-lanib sarg‘ayadi.
Olein kislota qo‘shbog‘ hisobiga ikki atom galoidni biriktiradi:
CH₃ CH_{2 7} CH CH CH_{2 7} COOH Br₂
CH ₃ CH _{2 7} CH CH CH _{2 7} COOH

• 
  ¦
  

Br Br
9,10-dibrom stearin kislota

Olein kislota kuchli oksidlovchi ta’sirida parchalanadi.
2O
CH₃ CH_{2 7} CH CH CH_{2 7} COOH ²
CH₃ CH_{2 7} COOH HOOC CH_{2 7} COOH
pelargon kislota azelain kislota
Bu kislotalarning hosil bo‘lishi, olein kislotada qo‘shbog‘ C₉ bilan C₁₀ o‘rtasida joylashganligini isbotlaydi. Olein kislota nitrat kislota ta’sirida ikkinchi izomer — elaidin kislotaga o‘tadi.