Akril kislotasi

Qo`llanilishi

Sanoatda toza poliakrilonitrildan tola olinmaydi, uning elastikligi juda past, yomon bo`yaladi, eyilishga chidamli emas. Undan tashqari,akrilonitril ko`pincha akrilonitril butadien-stirolli kauchuklar (ABS-plastik), akrilonitril stirol (SAN-plastik), butadien-nitril kauchuk, tsianetiltsellyuloza, akrilamid, metilakrilat, glutamin kislotasi va adipodinitril ishlab chiqarishda ishlatiladi. Akrilonitril oziq-ovqat maxsulotlarini olishda qo`llanilishi taqiqlangan, u don maxsulotlari, mevalar, tamaki etishtirishda, tegirmondagi unga kirib olgan qumursqalarni yo`qotish uchun zaxarli ximikat sifatida ishlatiladi.

Akrilonitril muhim monomerlardan biri bo`lganligi sababli, u katta hajmlarda ishlab chiqariladi.

Sopolimerlar ikkitalik va uchtalik bo`ladi. Somonomerlarning xossalarini ko`pincha tayyor tolalarning fizik va kimyoviy xossalari belgilab beradi. Somonomerlarga metilakrilat, vinilatsetat, itakon kislotasi, vinilpiridin, metallilsul`fonat, akril kislotasi kiradi.

Metilakrilat eng ko`p ishlatiladigan monomerlarga kiradi; sanoat masshtabida uni akrilonitril va metanoldan olish mumkin:

Metilakrilat –rangsiz, shaffof, o`tkir xidli suyuqlik. Qaynash temperaturasi -80.2oS. Osonlik bilan polimerlanadi.

Vinilatsetat. Sanoatda vinilatsetat atsetilenga sirka kislota ta`sir ettirib olinadi:

Vinilatsetat rangsiz, qaynash temperaturasi 72.3oS bo`lgan suyuqlik.

Itakon kislotasi. Bu kislotani odatda limon kislotani 175oSdan yuqori temperaturada qizdirish bilan olinadi.

Limon kislotasi ikonit kislotasi itakon kislotasi Itakon kislotasi – oq kristall modda; suyuqlanish temperaturasi 163oS.

Metallilsul`fonat. Metallilsul`fonat turli usullarda olinishi mumkin, masalan, izobutilen va uning galoidli hosilalaridan:

Hosil bo`lgan metallilsul`fonat kristallari spirt yordamida qayta kristallga tushiriladi va shu ko`rinishda sopolimerlanish uchun qo`llaniladi. Metallilsul`fonatning parchalanish temperaturasi 260oS.