Акрам исмоилов

назорат усулларидан бири уч босқичли назорат 
усулидир: биринчи босқич 
- 
иш жойларида, иккинчи босқич - ўзи 
билан тўғридан -тўғри ишлаётган кичик жамоада ва учинчи босқич 
бутун корхона бўйича.
Бу усул касаба уюшмаси фаолияти билан 
маъмурият ўртасидаги меҳнатни муҳофаза қилиш қоидаларини иш 
жойида татбиқ қилиш, меҳнат маданиятини яхшилаш ва иш шароитини 
соғломлаштириш борасидаги тадбирларни биргаликда олиб бориш 
имкониятини яратади. Бунда хавфсизлик даражасини хавфсизлик 
коэффициенти орқали баҳолаш мумкин бўлади. 
Иш жойидаги
- раҳбар назоратнинг биринчи босқичини 
меҳнатни муҳофаза қилиш жамоат инспектори ва белгиланган 
кўрсатма бўйича навбатчи ўз-ўзини назорат қилувчи ходим билан 
биргаликда ўтказади.
Улар иш бошлангунга қадар ходимлар билан 
меҳнатни муҳофаза қилиш масалаларида беш дақиқали суҳбат 
ўтказадилар, сўнгра иш жойлари, анжомлар, уларнинг созлиги ва 
тўғрилигини текширадилар. Аниқланган камчиликлар тузатилади. 
Иш давомида
- 
ходимларнинг технологик ҳужжатларга, 
хавфсизлик 
техникасининг 
қўлланмаларига 
қандай 
риоя 
қилаётганликларини кузатиб борадилар, шунингдек ходимларнинг иш 
жойларига ва ўтиш йўлакларига, ҳаво муҳитининг тозалигига, иш 
жойларининг ёритилиши масалаларига эътибор берадилар, ҳамма 
аниқланган камчиликлар ҳамда ходимлар томонидан киритилган 
таклиф ва мулоҳазалар журналга ёзиб борилади. Раҳбар эса 
аниқланган камчиликларни йўқотиш чора-тадбирларини кўради
. Ўзи 
бартараф қилиши мумкин бўлмаган баъзи бир камчиликларни тугатиш 
чора-тадбирларини кўриш илтимоси билан юқори босқичдаги раҳбарга 
мурожаат қилади. Раҳбар тартиббузарларнинг исми шарифларини ҳамда 
бузилган тартибнинг моҳиятини махсус тутилган дафтарга ёзиб қўяди ва 
бу ҳақда тартиббузувчини огоҳлантиради, ҳар қандай тартиббузарлик 
ҳолатлари кейинги иш вақти бошланиши олдидан ўтказиладиган 
йўриқномада муҳокама қилиниши шарт. 
Назоратнинг иккинчи босқичини ҳар ҳафтада жавобгар раҳбар 
ходим касаба уюшмаси бўлим бошлиғи тавсия қилган меҳнатни муҳофаза 
қилиш комиссиясининг раиси билан бирга бўлим техника хизмати 
ходимлари иштирокида амалга оширади. Улар бўлим тармоқларини 

---

16 
айланиб, унда мехнатни муҳофаза қилиш аҳволини кўздан кечирадилар, 
олдинги галда белгиланган ва биринчи босқич назорати томонидан 
аниқланган чора-тадбирларнинг қандай бажарилганлигини кузатади, 
аниқланган барча камчиликлар ва бажарилмаган чора-тадбирлар, 
шунингдек ходимларнинг таклифлари махсус журналга ёзиб қўйилади. 
Кўрик ўтказиб бўлингандан кейин тартиббузиш сабаблари муҳокама 
қилинади, аниқлик киритилган қўшимча чора-тадбирлар, бажарувчи 
шахслар ва бажариш муддати белгиланади.