Акрам исмоилов

Ташкилий сабабларга
хавфсизлик қоидаларини, ўргатиш
 
ва 
тушунтиришни ўз вақтида ўтказилмаганлигига, қурилишда ишни ташкил 
қилиш лойиҳаларининг ва техник назоратнинг йўқлиги, иш жойининг 
қониқарсизлиги, жомакорларнинг ҳамда ҳимоя воситаларининг меҳнат 
талабига жавоб бераолмаслиги ва ҳоказолар киради. 
2. 
Техникавий сабабларга
эса, талайгана сабаблар туркуми 
киради, яъни лойиҳада йўл қўйилган хатоликлар, иш тартиботининг 
бузилиши ёки номукаммаллиги, лойиҳадан четга чиқиш сабаби ва 

---

89 
ускуналарнинг ҳамда ёрдамчи мослама ва тўсиқларнинг йўқлиги ёки 
нобоблиги, дастгоҳларда хавфсизлик воситаларининг йўқлиги, ёки 
уларнинг ўз вақтида таъмирланмаганлиги, назоратнинг йўқлиги ва 
бошқалар. 
8.2-расм. Меҳнат шароити 
3. 
Саломатлик ва озодалик
, меҳнат шароитининг санитария ва 
эстетик талабларга жавоб бермаслиги, иқлимий ва ёруғлик талабларини 
бажарилмаганлиги, ҳавонинг ифлослиги, шовқин сурон меъёрдан 
баландлиги, зарарли нурланиш хавфининг борлиги, ишга ва ёнидаги 
касбдошига нисбатан маданиятсизлик, иш жойини саранжом-саришта 
эмаслиги 
ва 
хавфсизлик 
талабларига 
риоя 
қилинган 
ҳолда 
жиҳозланмаганлиги кабилар тааллуқлидир. 
4. 
Ижтимоий сабабларга
меҳнат интизомини ва ўзгалар руҳий 
мувозанатини бузганлик, мағрурлик ва манманлик туфайли жамоат 
ўртасида ўзаро оқибатнинг йўқлиги ва шунга ўхшашлар киради. 
5. 
Руҳий-физиологик сабабларга
эса, ходим иродасининг 
кучсизлиги жисмоний заифлиги, меҳнатнинг оғирлиги ва узлуксизлиги, 
ходимнинг меҳнат жараёнидаги ҳолати ва ҳаракатининг ноқулайлиги ва 
бошқалар мисол бўлади. 
Ишлаб чиқаришдаги бахтсиз ҳодисаларни ушбу сабабларга 
нисбатан таҳлил қилинса уларнинг такрорланишини олдини олиш мумкин 
бўлади. 
Ишлаб чиқаришдаги меҳнат мухофазасини бошқаришни тўғри 
ташкил қилиш ва содир бўлган бахтсиз ҳодисаларни таҳлил қилиш 
мақсадида аналитик усул кашф этилган. Бу усул бахтсизликлар 
тўғрисидаги статистик маълумотларни математик ҳисоб йўли билан 
таҳлил қилишга асосланган бўлиб, 4 та коэффициенти бўлиб, жами 
бахтсизликлар сони «Б»ни шу давр ичида ишлаб турган ходимларнинг 

---

90 
умумий сони «И»га бўлиб 1000 га кўпайтириш йўли билан аниқланади, 
яъни: 
К
д
=Б/И—1000 
Бу ерда 1000 сони, каттаю-кичик ҳамма корхоналарни ўзаро 
солиштириш имконини беради ва битта умумий кўрсаткич орқали, ҳар 
минг нафар кишига нисбатан