Акрам исмоилов қувват усмонов

БОБ. ҲАЁТ ФАОЛИЯТИ ҲАВФСИЗЛИГИДА МЕҲНАТ ТАРБИЯСИ

1. Меҳнат тарбияси ва маънавият

Инсон касб-ҳунари билан улуғ. Кишилик жамиятининг тарихи ҳам меҳнатдан, касб-хунардан бошланган. Касб-ҳунар аввалам бор тирикчилик манбаидир. Ҳаёт ва турмушнинг қайси бурчагига кирманг, қадамингиз меҳнат билан қутлуғ. Тарбияни ҳам меҳнатсиз тасаввур қилиш мумкин эмас. Ҳатто, у билимларни эгалламоқ ва ҳунар ўрганмоқ учун ҳам зарур. Инсоннинг соғлом юриши учун уни дангасалиқдан қутқариш фойдалидир, зеро ялқовлик, ишёқмаслик одамнинг бузилишига, касалликларга чалинишига олиб келади.

Касб-ҳунарсиз шон-шавкатга, мартабага эришган киши ҳурматга лойиқми деган савол туғилади. Бу саволга ҳам куйидагича жавоб бериш мумкин: юқори мартабага айрим йўллар билан касб-ҳунарсиз эришган киши роҳат фароғатда яшаётгандек туюлади, яъни бундай кишилар яхши кийинади, қимматбаҳо машина ва уй-жойларга эга бўлади. Аммо улар улуғликдан, иззат-ҳурматдан маҳрумдир.
Касб-ҳунарнинг мамлакатдаги ўрни беқиёс. Ҳунари билан инсонлар янада юксакликка кўтарилишади ва бунинг учун салоҳиятли илмларни эгаллаши лозим бўлади. Илм олиш ва ўқиш энг керакли меҳнатдир. Шунга кўра олимларнинг меҳнатини ҳурмат қилишлик илм - фан тараққиётига сабаб бўлади. Юнон олими Суқрот шундай деган экан,
«Ҳунардан яхшироқ нарса ва билимдан улуғроқ мартаба йўқдир, шарм- ҳаёдан яхшироқ безак йўқдир». Ушбу ғоя инсонни албатта энг муҳим фазилатларидан бири бўлмиш, меҳнатсеварликка, унинг инсоний фазилатларини намоён бўлишига ва юртнинг ободончилигига хизмат қилади.
Абу Райҳон Беруний ҳам бу хусусда қўйидагиларни таъкидлайди:

«Ҳар бир кишининг баҳоси ўз ишини ошириб бажаришидадир. Истаклар эса меҳнат орқали амалга ошиши, бунга албатта мажбурий меҳнат билан эришиб бўлмаслигини қайд қилган ва ҳаётнинг маъно-мазмунини меҳнат ташкил этади», деб таълимот беради.

Баҳовуддин Нақшбандий «Худо кўнгилда-ю қўл ишда бўлсин»деб бежиз таъкидлаган эмас. Ҳатто Расулулоллоҳ (САВ) қиёмат куни арафасида ҳам меҳнат қилишни тарғиб этадилар: «Бирингиз экин учун қўлингизда ушлаб турган вақтингизда қиёмат-қойим бўлиб қолса-ю ниҳолни экиб олишга кўзингиз етса, албатта экиб кўйинг. Ёки бу ҳадисни «Сен бир кўчатни экаётган вақтингда, ана Дажжол чиқиб