Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
uchun harakat boshlagan. XV asr oxiri – XVI asr boshlarida Movarounnahrga 
qilgan yurishlari natijasida hokimiyat boshqaruvi uning qo‘liga o‘tgan. U o‘zbek, 
fors tillarida g‘azal, ruboiylar ham bitgan. Uning ana shu g‘azal, ruboiylaridan 
ayrimlari va “Baxr-ul xudo” nomli dostoni, o‘g‘li Muhammad Temur sultonga atab 
yozgan pand-nasihatlardan iborat kitobi (yagona nusxasi Turkiyada saqlangan) 
bizgacha yetib kelgan. Shayboniyxon Turkistonning Sig‘noq, Sabron, Yassi 
shaharlarini ham o‘z qo‘l ostiga kiritgan. 1504-yil Hisor, Qunduz, Badaxshon, 
1505-yilda Xorazm, 1507-yilda Hirot ham Shayboniyxon qo‘l ostiga o‘tgan. 
Keyinroq Eronning Mashhad va Tuya shaharlarini ham egallagan. 1510-yilda 
Marv yaqinidagi Tahrirobod qishlog‘ida Eron shohi Ismoil Safaviyning 12 ming 
kishilik askari bilan Shayboniyxon qo‘shini o‘rtasidagi jangda uning qo‘shinlari 
mag‘lubiyatga uchragan va Shayboniyning o‘zi halok bo‘lgan. Uning boshsiz 
tanasi Samarqanddagi Baland Sufaga dafn qilingan. Baland Sufa Registon 
maydonida, Tillakori va Sherdor madrasalari o‘rtasidagi burchakda joylashgan 
bo‘lib, bu yerga keyinchalik boshqa shayboniylar ham dafn etilgan. 
Me’moriy obidaning bunyod etilgan sanasi haqida yagona bir to‘xtamga 
kelinmagan bo‘lsa-da, uning qurilishi Shayboniylar sulolasi davrida, XVI asrning 
boshlarida boshlangan, bitgan sanasi 1515-yil ekanligi ayrim manbalar orqali bizga 
yetib kelgan. 
Me’moriy obidaning bunyod etilishida har xil o‘lchamdagi xom va pishgan 
g‘isht, yog‘och, qum, tosh va shu kabi ashyolardan foydalanilgan. 
Me’moriy obidaning uslubini yoritar ekanmiz, inshoot Sharq me’morchiligi 
an’analarini o‘zida mujassamlashtirgan, “Chor” uslubida bunyod etilgan. 
Me’moriy obidaning nima vazifalarni bajarganligiga to‘xtaladigan bo‘lsak, 
o‘z nomidan ham ma’lumki, inshoot ta’lim maskani bo‘lib xizmat qilgan.