Akbar zamonov tarix fanidan olimpiadaga

Telegram kanal
:@tarixolimpiada
bo‘lsak, 1997-yilda Buxoro shahrining 2500 yilligi munosabati bilan Buxorodagi 
barcha obidalar qatorida Ulug‘bek madrasasi ham qayta ta’mirdan chiqdi. 
YUNESKO tashkilotining Butun Jahon yodgorliklari ro‘yxatiga kiritildi. 1993-
yilda Buxoro shahrining tarixiy markazi (1-sessiya, Kolumbiya) “Butunjahon 
madaniy meroslari ro‘yxati”ga kiritilgan. 
Me’moriy inshoot rivojlangan va so‘nggi o‘rta asrlarning eng yirik ta’lim 
muassasasi bo‘lgan. Abdullaxon II davrida Jo‘ybor shayhi Xoja Sa’d tomonidan 
(1586) butunlay qayta tiklangan va yirik madaniyat va ma’rifat maskani vazifasini 
o‘tagan. Manbalarda aytilishicha, Ulug‘bek 1419-yil 28-noyabrda madrasaga 
tashrif buyurgan va ta’lim olayotgan talabalarga in’omlar ulashgan. 
 
Ulug‘bek madrasasi (G‘ijduvon) 
 
Buxoro viloyatining G‘ijduvon tumanida 
joylashgan 
Ulug‘bek 
madrasasi 
Muhammad 
Tarag‘ay Ulug‘bek tomonidan bunyod etilgan 
U Amir Temurning kenja o‘g‘li Shohruxning 
to‘ng‘ich 
o‘g‘li bo‘lib, 1394-yil 22-martda 
Eronning Sultoniya shahrida tug‘ilgan. U 1409-yil 
otasi 
Shohruxning 
yordamida 
Movarounnahr 
taxtini egallaydi va u yerda 40 yil, 1449-yilgacha 
hukmronlik qilgan. U buyuk olim bo‘lib, 
astronomiyaga oid “Ziji jadidi Ko‘ragoniy” asarini, tarixga oid “To‘rt ulus tarixi” 
asari va musiqaga oid 5 ta risola yozgan.
Madrasa qurilishi o‘rta asrlarning so‘nggiga to‘g‘ri keladi. U XV asrning 
birinchi yarmida, ya’ni 1414-1433-yillarda qurib bitkazilgan.
Temuriylar sulolasi hukmronligi davrida bunyod etilgan bu obida Buxoro 
viloyatining G‘ijduvon tumanida bunyod etilgan. 
Madrasa qurilishida xom va pishgan g‘isht, loy, yog‘och, maxsus “qir” 
qotishmasidan va shunga o‘xshash ashyolardan foydalanilgan.
Madrasa bir qavatli, murabba tarhli (33x30 m), masjid, darsxona va 
yotoqxonadan iborat. Peshtoqi chuqur ravoqli. O‘rtada miyonsaroy, 2 yonida 
masjid va darsxona (8x4,6 m), burchaklarida guldasta joylashgan. Miyonsaroy 
to‘ridagi eshikdan hovliga chiqiladi. Hovli (15x13 m)ning 2 yonida 5 ta hujra 
bo‘lib, uning 4 tasi murabba tarhli, tomi qubbali. Bizgacha Ulug‘bek 
madrasasining bosh tarzi (XV asr), unga tutashgan ayvon va minora saqlangan. 
1933-yilda V.Shishkin, V.Nil’sen va I.Notkinlar arxeologik tadqiqotlar asosida 
madrasaning o‘lchamlarini aniqlagan. Bosh tarzida Ulug‘bek nomi va qurilgan 
sanasi yozilgan. Madrasaning g‘arbida shayx Abduxoliq G‘ijduvoniy qabri 
joylashgan. G‘ijduvoniyning 890 yilligi (1993) munosabati bilan Ulug‘bek 
madrasasi ta’mirlangan. Bosh tarzi Peshtog‘i yoniga ustunli, tekis tomli ayvon 
(bostirma) qurilib, ichi koshin bilan bezatilgan, peshtoq yonlaridagi hujralarga 
bosh tarzidan kiriladigan eshik, tobadonlarga ganchkori panjaralar o‘rnatilgan. 
Madrasa qo‘shminorali, Sharq an’analarini o‘zida mujassamlashtirgan, 
gumbazli, arkli, “Chor” uslubida qurilgan. Uning o‘ziga xos tomonlaridan biri esa, 

---