Академияси ҳУҚУҚбузарликлар профилактикаси мутахассислиги

Ҳуқуқбузарлик хамда жиноятга жавобгарлик
. Зардуштийликда 
хамма вақт эзгу фикр, бировларга яхшилик қилиш қадрланган. Жумладан, 
Зардуштийлик ақидасига қўра, ёлғон гапириш, бировни алдаш гуноҳ, яъни 
жиноят ҳисобланади. Инсонларни она табиатга муҳаббат руҳида қарашлари 
6
И.А.Каримов. «Юксак манавият енгилмас куч» (20-бет) 

---

19 
19 
ҳам алоҳида эътиборга олинган. Табиатга нисбатан қўпол муамалада 
бўлганларга ҳам жазолар тайинланган, ер, сув, тупроқ, олов, муқаддас 
ҳисобланган. «Авесто»нинг «Вандидот» қисмининг 5-бобида табиат ва 
атроф-муҳитни булғайдирган ва турли касалликлар тарқатадиган ҳайвон ва 
ҳашоратларни йўқотишга кучли даъват этилсада, лекин уй жониворларни 
эҳтиёт қилишга чақирилган.
Бу ҳақидаги қонунлар «Авесто»нинг «Вендидат («Вий даево датем-
оромийча девларга қарши қонун») номи билан аталган бобида шахснинг 
сувдан фойдаланиш, жиноят ва жазо, оила-никоҳ, мулки билан боғлиқ 
ҳуқуқларни тартибга солувчи қоидалар ўз аксини топган. Ушбу қонуннинг 
13-15 бобларида сувни тежаш, уни қадрлаш, ундан унумли фойдаланиш 
ҳақидаги қоидалар битилган. Унда ҳар куни икки марта суғориш 
мумкинлиги, ҳар бир экин экувчи бир белкурак кенглик ва чуқурликдаги 
ариққа сиғадиган сув олишга ҳақли эканлиги, сувни тақсимлаш ишларини 
коҳинлар амалга оширганлигидан далолат беради. Жумладан, одам ёки ит 
ўлигини ерга кўмиб уни олти ойгача қазиб олмаган киши минг дарра, агар 
бир йилгача қазиб олмаса, у ҳолда уни минг дарра уриш билан жазоланиши 
кўрсатилган. «Вендидат»да 
мурдани ёққан
кишига нисбатан ўлим жазоси 
белгиланган. Судья вазифасини коҳинлар, жамоа бошлиқлари амалга 
оширган. «Аша» яъни ҳақиқатнинг илоҳий ифодаси бўлиб, бунга кўра, икки 
хил мажбурият тан олинади. ,
биринчиси 
бирор ҳаракатни содир этиш ёки 
этмаслик мажбурияти, 
иккичиси
бу битим ёки шартнома ҳисобланиб бунга 
кўра томонлар ўзаро бирон нарса тўғрисида келишишади. Иккала ҳолда ҳам, 
куч ичилган қасамда бўлади. У куч илоҳий ҳисобланган, қасам ичиб аҳд 
қилган кишини ўз аҳдини бажармаган ёки уни бузган ҳолларда ҳақлигини 
исботлаш учун