Akademik litsey, kasb-hunar kollejlari uchun darslik

8 -§ .  DARVIN  TA’LIMOTINING  MOHIYATI
Darvinning  yirik  asarlari. 
D arvin  dunyo  safaridan  qaytgach, 
to'plangan  m ateriallar  ustida  A ngliyaning  ko'zga  k o 'rin g an   ta b i­
atshunos  olim lari  bilan  ham korlikda  shug'ullana  boshladi.  Shu 
bilan  bir  qatorda  yangi  hayvon  zotlari, 
o'simlik  navlarini  chiqarish  tajribasini 
o'rgandi  ham da  ilgari  o 'tg a n   va  o 'zi  bilan 
zamondosh  b o'lg an  tabiatshunos  olim - 
larning  asarlari  bilan  tanisha  boshladi.
Shularga  asoslanib,  u  organik  olam   evo­
lutsiyasi  haqida  dastlab  1842-yili  ilmiy 
asar  yozdi  va  uni  yana  15  yil  davom ida 
kengaytirdi,  chu qu rlash tirdi,  ishonchli 
dalillar  bilan  boyitdi.
Va  nihoyat  D arvin  1859-yili  «Tur­
larning  paydo  bo'lishi»  degan  m ashhur 
asarni  nashr  ettirdi.
U  yana  bir  nech a  asarlarni  yozdi.
55

---

U lardan  «X onakilashtirilgan  hayvon,  m adaniy  o ‘sim hklarning 
o ‘zgaruvchanhgi»  (1868),  «O dam ning  paydo  b o iish i  va jinsiy tan- 
lasnish»  (1871),  «O 'sim liklar  dunyosida  ch etd an  va  o ‘z - o ‘zidan 
changlanishning  ta ’siri»  (1876)  kabilarni  ko'rsatib  o 'tish   kerak.
Bu  asarlarda  olim   organik  olam   evolutsiyasiga  oid  ko'pla 
dalillarni  keltiradi  va  o 'zid an   oldin  o 'tg an   va  ayni  paytdagi 
zam on do shlahn in g  bu  sohadagi  tadqiqot  natijalari,  flkr-m uloha- 
zalarini  bayon  etadi.  Olim  organik  olam   evolutsiyasining  h arakat­
lantiruvchi  kuchlari:  irsiyat,  o'zgaruvchanlik,  yashash  uchun