Akademik litsey, kasb-hunar kollejlari uchun darslik

0 ‘simlik  va  hayvonlarning  suv  tanqisligiga  moslanishlari:
1. 
Suv  bug'lanishmi  kamaytiruvchi  omillar  mavjudligi:
a)  barglarning  tikanlarga  aylanishi  (ignabargli  daraxtlarda);
b)  qalin  kutikulaning  mavjudligi  (hasharotlarda,  kserofitlar-
da);
d)  barglarning  so'liganligi  (alp  o'simliklarida);
e)  qurg'oqchilikda  barglar  to'kilishi;
f)  barg  og'izchalarining  kechasi  ochilib,  kunduzi  yopilishi;
g)  transpiratsiya  va  ter ajratishning  kamayishi  (cho'l  o'sim lik­
lari,  tuya);
h)  hayvonlarning  uyalarda yashirinishi  (mayda  sahro  sutemiz- 
uvchilari,  masalan,  sahro  kalamushi);
i)  nafas  teshiklarining  klapanlar  bilan  bekilishi  (ko'p 
hasharotlar).
2. 
Suv so ‘rilishining kuchayishi:
a)  keng  yuza  ildiz  sistemasining  mavjudligi;
b)  ildizning  uzunligi  va  chuqur joylashishi;
d)  hayvonlarda  yerosti  suvigacha  yo'llar  ochish  (termitlar);
3. 
Suvni zaxiralash:
a)  shilliq  hujayralarda  va  hujayra  devorida;
b)  maxsusiashgan  siydik  pufagida  (sahro  baqasi);
d)  yog'  holatida  (sahro  kalamushi,  tuya);
4. 
Suv yo'qotilishiga fiziologik  chidamlilik:
a)  suvni  ko'p  yo'qotganda  ham  hayot  faoliyati  saqlanishi 
(paporotniklar,  plaunlar,  moxsimonlar,  lishayniklar);
b)  tana  massasi  ancha  yo'qotilganda  suv  mavjudligida tez tik- 
lanishi  (yomg'ir  chuvalchangi,  tuya);
169

---

d)  urug‘,  tugunak,  piyozcha  sifatida  noqulay  sharoitdj 
saqlanishi;
e)  pillaga  o ‘ralib  yozda  uyquga  ketish  (yomg‘ir  chuvalchan- 
gi,  ikki  tom onlam a  nafas  oluvchi  baliqlar);